موضوع: تفسیر موضوعی/غفلت /آیه 28 سوره کهف

در این جلسه به بررسی سومین آیه از مجموعه آیات مرتبط با رذیله اخلاقی «غفلت» می پردازیم. آیه مورد بحث، آیه ۲۸ از سوره مبارکه کهف است.
متن آیه شریفه :
﴿وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُم بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ وَلَا تَعْدُ عَيْنَاكَ عَنْهُمْ تُرِيدُ زِينَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَن ذِكْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ وَكَانَ أَمْرُهُ فُرُطًا﴾

ترجمه :

(با كسانى باش كه پروردگار خود را صبح و عصر مى‌خوانند، و تنها رضاى او را مى‌طلبند! و هرگز بخاطر زيورهاى دنيا، چشمان خود را از آنها برمگير! و از كسانى كه قلبشان را از ياد خود غافل ساختيم اطاعت مكن! همانها كه از هواى نفس پيروى كردند، و كارهايشان افراطى است.)
نکته‌ای در باب روش‌شناسی ترجمه قرآن
پیش از ورود به شرح تفسیری، توجه به این نکته ضروری است که ترجمه قرآن یک هنر و فن محسوب می‌شود و صرفاً متکی بر حفظ کردن واژگان نیست. تسلط بر این مهارت، بیش از آنکه نیازمند حافظه باشد، به درک فرمول‌ها، روش‌ها و تمرین مداوم وابسته است. با دقت در شیوه ترجمه و تمرین قدم به قدم، می‌توان به این مهارت دست یافت.
این آیه، علی‌رغم خطاب ظاهری به پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله ، حاوی درسی جهانی و ماندگار برای همه مؤمنان تا روز قیامت است و مصادیق آن در هر عصری یافت می‌شود

اصْبِرْ : این واژه به معنای «حوصله داشته باش» و «تحمل کن» است.
نَفْسَكَ : خطاب به پیامبر صلی الله علیه و اله است تا نفس خود را در این مسیر ثابت ‌قدم نگه دارد.
این عبارت، یک دستورالعمل کلیدی برای پایداری در کنار جامعه مؤمنان است.
يَدْعُونَ : استفاده از فعل مضارع در این عبارت، بر استمرار و همیشگی بودن عمل «خواندن پروردگار» دلالت دارد. این افراد کسانی هستند که ارتباطشان با خداوند دائمی است.
بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ : این عبارت به معنای «صبحگاهان و شامگاهان» است. «عَشِیّ» ریشه واژه «عشاء» است که به نماز شب اطلاق می‌شود. ذکر صبح و شام در اینجا کنایه از استمرار و دوام است؛ همان‌طور که در محاورات روزمره گفته می‌شود «صبح و شب به یاد تو هستم» که به معنای «همیشه به یادت هستم» به کار می‌رود.
جمع‌بندی مفهوم : خداوند به پیامبر خود دستور می‌دهد که همراه کسانی باشد که به صورت مستمر و همیشگی با پروردگار خود در ارتباط هستند.

لزوم صبر کردن در برابر اختلاف سلیقه ها :
یکی از درس‌های کاربردی این آیه، ضرورت صبر و تحمل در میان اعضای یک جامعه فکری و ایمانی است. حتی در یک جبهه واحد (مانند جبهه مذهبی و انقلابی)، وجود اختلاف سلیقه‌ها امری طبیعی است. نمی‌توان انتظار داشت که همگان دقیقاً یکسان فکر کنند. این آیه یک اصل مهم را یادآوری می‌کند. مؤمنان باید در مواجهه با این تفاوت‌های سلیقه‌ای، یکدیگر را تحمل کرده و با صبر و حوصله در کنار هم باقی بمانند.