موضوع: تفسیر موضوعی/حسادت و خیر خواهی /انگیزه های حسادت

انگیزه های حسادت :

رذائل اخلاقی منشأ های مختلف دارد و بعضی از این منشا ها ارتباط متقابل دارند.

این حسادت هم با بعضی صفات مجاورش ارتباط دارد. در مقام بحث ما سرچشمه اصلی حسادت عبارتند از :

اولا : عداوت و کینه

هر گاه از کسی کینه به دل باشد و رابطه دشمنی باشد باید مراقب بود که این کینه و دشمنی زمینه حسادت هم میشود. مثلا زید با رفیقش عمرو مدت ها خوش بودند. به جهت مشکلی کینه میگیرند از هم و از حالا نسبت به داشته های یکدیگر حسادت می کنند در حالی که این نعمت از قبل وجود داشته است. لذا علمای اخلاق توصیه به مراقبت نسبت به کینه و عداوت دارند.

در واقع علت این بیماری ، عداوت و دشمنی است شبیه به پرخوری و اضافه وزن که سبب فشار خون است. لذا باید سبب و علت را حل کرد و باید دنیال حل کینه رفت.

حل کینه هم به حرکت در مسیر شخصی خود است. انسان نباید اهل زیاده خواهی باشد بلکه به حق خودش قانع باشد.

ثانیا : کبر و غرور

علت حسادت گاهی در غرور است. انسان متکبر دوست دارد بالاتر باشد و خوشش نمی آید دیگران بالاتر از او باشند و برای همین جهت حسادت ایجاد می‌شود.

ثالثا : حب ریاست

بعضی مطرح شدن را دوست دارند. واجد قدرت و ریاست شدن را دوست دارند. گاهی ریاست تکلیف است که باید با قوت انجام داد.

بعضی دنبال کسب قدرت و ریاست نیستند ، بلکه فراری هستند.

علی ای حال حب ریاست و قدرت سبب و منشا حسادت است به این جهت که اگر این ریاست به این شخص نرسید بکه به دیگران رسید ، حسادت می ورزند.

رابعا : خیال بافی و آرزوی دور و دراز

گاهی اوقات انسان دچار آرزوی هایی است و همیشه این آرزو را در ذهن خودش پرورش می دهد و اگر نرسید به آن ارزو موجب حسادتش می شود نسبت به دیگرانی که به این نعمت رسیده اند.

خامسا : عقده حقارت

در این مورد یعنی طرف از شدت بی اعتمادی نسبت به نفس خودش و شکست و ضعف روحی ، احساس می کند به جایی نمی رسد و وقتی ببیند رفیقش به مقامی رسید و این نرسید ، حسات برایش ایجاد می شود.

سادسا : بخل و خساست

بخیل نه تنها نعمت های خود را بذل نمی کند بلکه از نعمت های دیگران هم ناراحت می شود. این مورد هم زمینه اصلی برای حسادت است.

تکمله :

این انگیزه ها گاهی به صورت واحد برای شخصی ایجاد می شود و گاهی برای بعضی دیگر چند مورد از این مناشئ ایجاد می شود و همین سبب تعیییر درجه حسادت است.

برخی حسادت ها ده دقیقه ای تمام است و برخی ده ماه زمان می برد و علت این مناشئ است که اگر زیاد باشد طبعا شدت خواهد داشت.

انسان باید توجه کند که این مباحث چقدر تاثیر داشته است و چقدر از این مناشئ دور شدیم. باید تلاش کرد که در این مسیر حرکت کنیم و گاهی اوقات یک قدم هم باعث نجات انسان است.

بنابراین باید مراقب بود که مناشئ بر روی یکدیگر اضافه نشود.

در نهایت هم باید بگوییم حستدت اعتراض به خداست به این بیان که در توحید افعالی ضعیف است چرا که نعمتی از جانب خدا را برای یک مومن به ناحق می داند.

از جناب زکریا نقل است که از قول الله تبارک و تعالی نقل کرد : الحاسد عدو نعمتي متسخط لفعلي غير راض بقسمتي.[1]

حسود نسبت به نعمت خدا اعتراض دارد و دشمنی با نعمت خدا می کند.