موضوع: فقه الاسره/احکام الصبیان /ستر و نظر در صبیان

کلام در مساله ستر و نظر به صبیان بود.

قاعده ای بیان شد که نظر و لمس همراه با شهوت به طور مطلق حرام است.

دلیل این مطلب را باید بیان نمود و مستندات آن را ذکر کرد.

دلیل بر مدعا هم در آیات و هم در روایت مور استشهاد قرار گرفته است.

استدلال به آیات :

آیه اول در سوره انعام آیه 151 :

﴿ قلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ ... وَ لا تَقْرَبُوا الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَن‌ ...﴾

(بگو: بياييد آنچه را پروردگارتان بر شما حرام كرده است برايتان بخوانم‌ ... و نزديك كارهاى زشت نرويد، چه آشكار باشد چه پنهان‌...)

در این آیه شریفه لیستی از بعضی از محرمات را بیان می فرماید. این مطلب را موکدا بیان می کنیم تا مشخص شود که ادعای کسانی که معتقدند حرام در آیه شریفه جنبه اخلاقی دارد ، رد شود.

وجه استدلال :

فواحش جمع فاحشه است. راغب در مفردات می گوید :

الْفُحْشُ‌ و الْفَحْشَاءُ و الْفَاحِشَةُ: ما عظم قبحه من الأفعال و الأقوال‌ ... كناية عن الزّنا[1]

فحش و فحشا و فاحشه به هر چیزی می گویند که قبحش بزرگ باشد چه در افعال یا گفتار باشد ... و کنایه از زنا است.

خلاصه اینکه هر کاری که قبح چشمگیر عرفی داشته باشد مصداق فاحشه می باشد مثل زنا ، لواط و ...

اینک نکته لطیف در این آیه شریفه ، اینست که نهی از فعل خود فاعل نشده است بلکه به عنوان اعلام یک حکم حرام (اتل ما حرم ربکم علیکم) نهی از نزدیک شدن و اخذ به مقدمات فاحشه دارد چون می فرماید «لا تقربوا الفواحش» و بدون شک هر لمس و نظری که شهوانی باشد و همراه ریبه باشد ، جزء مقدمات فاحشه است و مصداق قرب به فاحشه است ؛ فثبت المطلوب به اینکه هر گونه لمس و نظری که با قصد تلذذ و ریبه است ، قطعا شرعا حرام است مطلقا ، چه نسبت به بالغین و چه نسبت به نابالغین و چه نسبت به ممیزین یا غیر ممیزین باشد و همین معنای اطلاق است.

آیه دوم در سوره الإسراء آیه 32 :

﴿وَ لا تَقْرَبُوا الزِّنى‌ إِنَّهُ كانَ فاحِشَةً وَ ساءَ سَبيلا﴾

(و نزديك زنا نشويد، كه كار بسيار زشت، و بد راهى است!)

این آیه شریفه مثل آیه سابقه است و وجه استدلال نیز همان است و لذا نیاز به تکرار ندارد.

اما در روایات نیز دلایلی وجود دارد.

استدلال به روایات :

روایت اول از ابن ابی عمیر از کاهلی از امام صادق علیه السلام :

وَ رَوَى ابْنُ أَبِي عُمَيْرٍ عَنِ الْكَاهِلِيِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‌ النَّظْرَةُ بَعْدَ النَّظْرَةِ تَزْرَعُ فِي الْقَلْبِ الشَّهْوَةَ وَ كَفَى بِهَا لِصَاحِبِهَا فِتْنَةً.[2]

(به سند مذکور از امام صادق علیه السلام : نگاه بعد از نگاه در قلب انسان شهوت می کارد و همین کفایت می کند برای صاحب شهوت برای ایجاد فتنه)

تذکر: نگاه اول کنایه از نگاه غیر اختیاری و نگاه بدون قصد و اختیار است وگرنه اگر از ابتدا نگاه با اختیار و قصد باشد یا استدامه آن با قصد باشد ، خارج از مناطات حکم می باشد.

اینک حضرت می فرماید نگاه بعد از نگاه اول که طبعا این نگاه دوم با قصد و اختیار خواهد بود یا اگر همان نگاه اول با قصد و اختیار مستمر باشد این نگاه ها در قلب صاحب آن تولید شهوت می کند و همین برای تحقق فتنه کافی است.

جناب راغب در مفردات می گوید فتنه در اصل به معنای داغ کردن طلا در آتش است تا خالص از ناخالصی خارج شود سپس در بلا و عذاب و سختی هم استعمال شده است اینک بر اساس صحیحه مذکور ، نگاه با اختیار که منجر به شهوت در قلب مومن شود موجب فتنه و بلا و عذاب است که قهرا حرام می باشد.

در این روایت حضرت می فرماید نگاه ارادی ، باعث و بانی شهوت در قلب و دل است. کما اینکه شاعر می گوید :

ز دست دیده و دل هر دو فریاد

که هر چه دیده بیند دل کند یاد

معلوم است که دل خازن چشم است. این چشم قلب را درگیر می کند.

گاهی افرادی مثل مرحوم آقای بهجت از لغویاتی چون نگاه به عروسک هم اجتناب دارد.

در ادامه می گوید :

بسازم خنجری نیشش ز فولاد

زنم بر دیده تا دل گردد ازاد

در این روایت علی ای حال دلالت می کند بر اینکه دیدن نامحرم با قصد ، موجب شهوت و فتنه است که این مشمول روایت خواهد بود فثبت المطلوب.

روایت دوم از پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله :

لَكُمْ‌ أَوَّلُ‌ نَظْرَةٍ إِلَى الْمَرْأَةِ فَلَا تُتْبِعُوهَا بِنَظْرَةٍ أُخْرَى وَ احْذَرُوا الْفِتْنَة ...[3]

(برای شماست اولین نگاه به زن ، ولی تکرار نکنید آن نگاه را به نگاهی دیگر و بپرهیزید از فتنه)

این روایت دوم هم به همان مناط مذکور دلالت دارد بر عدم جواز نگاه شهوانی.

تا بدینجا دو آیه و روایت در اثبات حرمت نظر و نگاه شهوانی بیان نمودیم.