موضوع: فقه الاسره/احکام الصبیان /نماز میت بر صبیان

سخن در نماز میت بر صبیان بود و بیان شد که ملاک وجوب نماز میت ، 6 سالگی است و ادله آنهم بیان شد.

اما نکته لازم به بحث در این مقام ، حکم خواندن نماز میت بر صبیان قبل از شآش سالگی است. به این بیان که آیا قبل از 6 سالگی مستحب است یا خواندن آن به قصد عبادت تشریع خواهد بود؟

این فرض استحباب با اتیان عمل به قصد رجاء متفاوت است و ما به دنبال استحباب شرعی هستیم.

.

اما نسبت به قول به استحباب برای قبل از سن شش سالگی ، مرحوم امام ره فرمودند که در استحباب تامل است ولی برخی از فقها میل به این فتوا پیدا کرده اند به لحاظ همان روایاتی که نقل شد با این توجیه که می گویند آری آن روایات به قرینه صحیحه زراره (که حضرت تصریح به تقیه ای بودن اقامه نماز فرمودند) ، چون در شرایط تقیه است نمی توان حمل بر وجوب کرد لکن پس از تعذر از حمل بر وجوب تنزل به استحباب می کند و تحت عنوان مطلوبیت ذاتی صرف قائلند که این عمل اقلا مستحب است فلذا نماز میت از لحظه تولد جنین به صورت حیاً مستحب خواهد بود تا شش سالگی و پس از شش سالگی واجب می شود.

اما از نظر استاد محترم این دلیل مردود است چرا که استحباب مثل وجوب یک حکم مستقل است که نیاز به سند و مدرک علی حده دارد و اما آن روایاتی که برای لحظه تولد و استهلال نوزاد ذکر شد ، چون برای ما محرز است که از باب تقیه صادر شده است و عمل به آن از روی خوف تشنیع و تقبیح بر بنی فاطمه علیها السلام بوده است فلذا قهرا آن روایات دلالت بر وجوب نخواهد داشت و تبعا از حیز انتفاع و استدلال خارج می شود و پس از آن غیر از این روایات دلیل محکمی به طور علی حده نداریم که بتوان با آن استحباب را ثابت کرد مگر خبر قدامه بن زائده که در تهذیب ذکر شده است :

عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الصَّلْتِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الصَّلْتِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنِ ابْنِ بُكَيْرٍ عَنْ قُدَامَةَ بْنِ زَائِدَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع يَقُولُ‌ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص صَلَّى‌ عَلَى‌ ابْنِهِ‌ إِبْرَاهِيمَ‌ ع فَكَبَّرَ عَلَيْهِ خَمْساً.[1] ا

همانطور که ملاحظه می شود ظاهر این روایت دلالت بر این دارد که پیامبر بر جنازه فرزند خردسالش ابراهیم اقامه نماز کرده است. اگر و اگر بتوانیم به این روایت استشهاد کنیم ، بله استحباب از اینجا اثبات می شود و می توانیم در مقابل روایات شش سالگی این روایت را حمل بر فرض استحباب کنیم الا اینکه تمسک به این روایت هم از نظر ما صحیح نیست چرا که اولا از جهت سندی در خود قدامه بن زائده ضعف جدی وجود دارد و ثانیا معارض با نقل سابق در ماجرای نماز بر ابراهیم بود که معتبرتر بود و دلالت داشت که پیامبر صلی الله علیه و اله بر جنازه ابراهیم نماز نخوانده و فراموش هم نکرده است و ثالثا به حسب قرائن و شرائط ما استشمام می کنیم امام باقر علیه السلام در ادامه همان شرائط خفقان و تقیه این روایت ، تقیتاً صادر شده باشد.

فلذا بر اساس این مراتبی که طی شد از نظر ما استحباب نماز میت بر جنازه طفل در قبل از شش سال مستحب نیست لکن به قصد رجاء اقامه آن منعی ندارد والله هو العالم والحمدلله رب العالمین.

جمع بندی کلی :

از ابتدای مباحث احکام الصبیان بیان کردیم که دو بخش کلی وجود دارد که یک بخش عبادات صبیان و بخش دوم معاملات صبیان است.

معاملات هم بیان شد یعنی احکام و افعالی که نیاز به قصد قربت نداشته باشد.

از ادامه مباحث ان شا الله وارد مباحث معاملات خواهیم شد.