موضوع: فقه الاسره/احکام الصبیان /صلاه میت بر صبیان

کلام در نماز میت بر صبیان بود.

سه دیدگاه مطرح بود که هر سه دیدگاه از حیث پشتوانه بیان شد. کلام در دیدگاه سوم بود که روایات آن بیان شد و نوبت به نقد آن رسید.

قبل از ورود به نقد این دیدگاه لازم است نکته ای را نسبت به نقد دیدگاه دوم بیان کنیم.

در نقد دیدگاه دوم بیان شد که روایات آن تقیه ای بیان شده است. مضاف بر اینکه در ماجرای فوت ابراهیم فرزند رسول خدا صلی الله علیه و اله گزارشی مبنی بر اقامه صلاه میت بر ابراهیم توسط پیامبر صلی الله علیه و اله به دست ما نرسیده است و این بیان موید برای نقد اول بود.

اما پس از استفسار ، روایتی یافت شد که تصریح دارد بر اینکه پیامبر صلی الله علیه و اله نماز میت بر ابراهیم اقامه نفرمود.

عَنْهُ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ خَالِدٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ ع يَقُولُ‌ لَمَّا قُبِضَ إِبْرَاهِيمُ بْنُ رَسُولِ اللَّهِ ص جَرَتْ‌ فِي‌ مَوْتِهِ‌ ثَلَاثُ‌ سُنَنٍ‌ أَمَّا وَاحِدَةٌ فَإِنَّهُ لَمَّا قُبِضَ انْكَسَفَتِ الشَّمْسُ فَقَالَ النَّاسُ إِنَّمَا انْكَسَفَتِ الشَّمْسُ لِمَوْتِ ابْنِ رَسُولِ اللَّهِ ص فَصَعِدَ رَسُولُ اللَّهِ ص الْمِنْبَرَ فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَيْهِ ثُمَّ قَالَ أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ كُسُوفَ الشَّمْسِ وَ الْقَمَرِ آيَتَانِ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ يَجْرِيَانِ بِأَمْرِهِ مُطِيعَانِ لَهُ لَا يَنْكَسِفَانِ لِمَوْتِ أَحَدٍ وَ لَا لِحَيَاتِهِ فَإِذَا انْكَسَفَا أَوْ أَحَدُهُمَا صَلُّوا ثُمَّ نَزَلَ مِنَ الْمِنْبَرِ فَصَلَّى بِالنَّاسِ الْكُسُوفَ فَلَمَّا سَلَّمَ قَالَ يَا عَلِيُّ قُمْ فَجَهِّزِ ابْنِي قَالَ فَقَامَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع فَغَسَّلَ إِبْرَاهِيمَ وَ كَفَّنَهُ وَ حَنَّطَهُ وَ مَضَى فَمَضَى رَسُولُ اللَّهِ ص حَتَّى انْتَهَى بِهِ إِلَى قَبْرِهِ فَقَالَ النَّاسُ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص نَسِيَ أَنْ يُصَلِّيَ عَلَى ابْنِهِ لِمَا دَخَلَهُ مِنَ الْجَزَعِ عَلَيْهِ فَانْتَصَبَ قَائِماً ثُمَّ قَالَ إِنَّ جَبْرَئِيلَ ع أَتَانِي فَأَخْبَرَنِي بِمَا قُلْتُمْ زَعَمْتُمْ أَنِّي نَسِيتُ أَنْ أُصَلِّيَ عَلَى ابْنِي لِمَا دَخَلَنِي مِنَ الْجَزَعِ أَلَا وَ إِنَّهُ لَيْسَ كَمَا ظَنَنْتُمْ وَ لَكِنَّ اللَّطِيفَ الْخَبِيرَ فَرَضَ عَلَيْكُمْ خَمْسَ صَلَوَاتٍ وَ جَعَلَ لِمَوْتَاكُمْ مِنْ كُلِّ صَلَاةٍ تَكْبِيرَةً وَ أَمَرَنِي أَنْ لَا أُصَلِّيَ إِلا عَلَى مَنْ صَلَّى ...[1]

اما نقد دیدگاه طائفه سوم :

همانطور که روشن است ، این روایات دلالت دارد بر اینکه وجوب نماز میت متوقف بر بلوغ است الا اینکه تمسک به این روایات جایز نیست به دو دلیل :

دلیل اول :

روایات طائفه سوم ، دچار ضعف سندی هستند. حتی برخی از این روایات طرق مختلفی دارد که تمام طرق دارای خدشه است. مثلا روایت دوم پنج طریق دارد که تمام طرق آن مخدوش است.

مضاف بر اینکه علما به این روایات اعتنا نکرده اند و اعراض از این روایات کرده اند و در واقع اعراض علما موهن سند روایت است.

به عبارتی هر دو روایت ضعیف السند هستند و از طرفی هم علما از آنها اعراض کرده اند فلذا پشتوانه عمل فقها هم در کار نیست که بتواند جبران ضعف سند کند پس قهرا از این جهت هم مانع جدی برای استقلال و تمسک به این روایات وجود دارد.

دلیل دوم :

با غض نظر از ضعف سند ، روایات طایفه سوم معارض هستند با روایاتی که سابقا در طایفه اول در سن 6 سالگی ذکر شد و عند التعارض باید رجوع به قواعد و مرجحات باب تعارض شود که در اینجا به ملاک های متعدد (مثل شهرت ، مثل موافقت مذهب شیعه ، مثل قوت سند) این روایات طایفه سوم مطروح قرار می گیرند و قهرا ملاک همان روایات طایفه اول و 6 سالگی خواهد بود چرا که این روایات موافق مذهب شیعه و دارای شهرت عملی و مشمول قوت سند هستند برخلاف طایفه سوم که مورد اعراض فقها و عدم موافقت با مذهب و عدم قوت سند هستند ، فلذا در نهایت بین سه طایفه ای که از روایات ذکر شد مختار ما همان روایات شش سالگی می باشد فلذا از نظر ما ملاک وجوب نماز میت بر صبیان ورود به سن شش سالگی خواهد بود.