موضوع: فقه الاسره/احکام الصبیان /غسل میت در صبیان

بعد از تبیین فرمایش امام راحل ره در تحریر در مساله غسل میت صبیان که اگر مرتد باشد این صبی ، غسلی ندارد و اگر مسلمان باشد ، وجوب غسل و کفن و دفن دارند حتی اگر در دوران قبل از وضع حمل و استقرار در رحم باشند ، نوبت به دلیل مساله می رسد.

در مقام استدلال ، به روایاتی استشهاد شده است. البته روایات موجود ، از حیث محتوا محل بحث است که ملاک برای وجوب غسل چیست ، آیا نفس 4 ماهگی ملاک است ،یا استوا خلقت ملاک است ، یا ولوج روح ملاک است؟

بیان مراحل بررسی ملاک در وجوب غسل میت جنین سقط شده :

جهت بررسی این مساله و اختیار رای ، باید دو مرحله را طی کرد :

ابتدا تبیین مراحل رشد جنین از حیث روایات و علم پزشکی

ثانیا لحن روایات موجود در مساله که ملاک از لسان روایات چه می باشد.

اما مرحله اول :

مراحل رشد جنین بر اساس آیات و روایات :

سوره مومنون آیات 12 تا 14 :

﴿وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طينٍ (12) ثُمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً في‌ قَرارٍ مَكينٍ (13) ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظاماً فَكَسَوْنَا الْعِظامَ لَحْماً ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقينَ (14)﴾

(و ما انسان را از عصاره‌اى از گِل آفريديم؛ (12) سپس او را نطفه‌اى در قرارگاه مطمئن [رحم‌] قرار داديم؛ (13) سپس نطفه را بصورت علقه [خون بسته‌]، و علقه را بصورت مضغه [چيزى شبيه گوشت جويده شده‌]، و مضغه را بصورت استخوانهايى درآورديم؛ و بر استخوانها گوشت پوشانديم؛ سپس آن را آفرينش تازه‌اى داديم؛ پس بزرگ است خدايى كه بهترين آفرينندگان است! (14))

در این آیه شریفه مرحله اول جنین را انتقال منی مرد به رحم زن و امتزاج با تخمک زن و استقرار نطفه بیان فرموده است.

مرحله دوم : تبدیل نطفه به علقه که در مدت زمان آن اختلاف و شبهه عجیبی است. در این مرحله نطقه تبدیل به خون بسته شده می شود که در واقع این منی به اصل خود برگشته است چرا که منی از خون تولید شده است.

مرحله سوم : تبدیل علقه به مضغه که به معنای تبدیل خون بسته شده به گوشت جویده شده است

مرحله چهارم : تبدیل گوشت جویده شده به استخوان

مرحله پنجم : همان استخوان (که از گوشت جویده شده به این استخوان تبدیل شده است ) اطرافش را گوشت می گیرد.

مرحله ششم : این قسمت را مرتبه دمیدن روح بیان کرده اند. ﴿ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ﴾

در مساله روح ، بحث است در بین فلاسفه که چند نوع روح داریم و وضعیت به چه شکلی است.

در علم پزشکی ثابت شده است که در 6 ، 7 هفتگی ، قلب جنین شکل می گیرد ؛ این قلب که در این مرحله کار می کند در حالی که به مراحل پنجم و ششم نرسیده است ، چگونه کار می کند؟ این مشخص است که حیات دارد و روح دارد اما با روحی که دمیده می شود متفاوت است. خب این روح و حیات در این قلب چگونه است؟ این حیات نباتی است.

شبیه به انسانی که مرگ مغزی شده است و همچون شخص فوت شده هیچ حرکتی ندارد ولی در عین حال حیات دارد که این حیات نباتی است و البته حیات روحی و بقا روح چنین شخصی را متوجه نیستیم و حقیقتا نمی دانیم که چگونه است.

هکذا در جنین 6 هفته که قلب تشکیل شده است و حیات نباتی دارد.

اما مراحل استوا در حدود 16 هفته تا 20 هفته که قریب 4 تا 5 ماهگی میشود ، است که تقریبا گوش هم شکل پیدا می کند ، البته برخی اعضای درونی در ماه های آینده شکل می گیرد.

اما مدت زمان این مراحل شش ماه ، از 40 روز تا 20 روز است و در روایات هم مدت زمان ، بیان شده است که 40 روز مدت نطفه بودن است و در برخی روایات مدت زمان کمتر بیان شده است.

علی ای حال در بین روایات تعارض و تضاد در این مساله وجود دارد.

در ولوج روح هم روایات بسیار مختلف است که از 40 روز تا لحظه تولد در روایات بیان شده است که این مساله ثمره فقهی هم دارد که یکی از ثمرات آن همین بحث ماست و ثمره دیگر آن در بحث دیه جنین است که قطعا تفاوت فاحشی بین دیه قبل از ولوج و دیه بعد از ولوج رخ می دهد.

علی ای حال روایات را باید بررسی نمود تا ان شا الله اتخاذ رای و درک صحیح از مساله ایجاد شود.