موضوع: فقه الاسره/احکام الصبیان /غسل میت صبی

سخن در احکام عبادی صبیان بود و بحث به میت نابالغ رسید که حکم غسل و کفن و دفن و نماز چنین میتی چه می باشد.

در جلسه سابق کلام امام راحل عظیم الشان ره در تحریر تبیین شد.

در اینکه تکلیف غسل میت صبیان چه می باشد اجمالا بر می گردد به اینکه آیا اینها ممیز هستند یا غیر ممیز هستند.

اگر غیر ممیز هستند پدرشان مسلمان است یا کافر است ؛

و اگر ممیز هستند ، بالاختیار اسلام را انتخاب کرده اند یا کفر را انتخاب کرده اند ؛

خلاصه اینکه برای حل این مساله مذکور باید این شقوق و فروع بررسی شود تا حق مطلب ادا شود.

بیان ذلک :

همانطور که قبلا بیان شد و ثابت کردیم (بحث آن در مساله اسلام و کفر صبیان گذشت) ، صبی اگر غیر ممیز باشد در اسلام و کفر تابع پدرش می باشد بنابراین اگر پدرش مسلمان است مثل پدرش لازم است غسل میت داده شود ولی اگر پدرش کافر است اینجا هم قهرا مثل پدرش غسل میت برای او جایز نیست.

ولی اگر صبی ممیز بوده باشد (مخصوصا در فرض مراهق) در اینجا تبعیت در حق او معنا ندارد فلذا اگر ولد ممیزی که مراهق است و در خانواده کفر بوده ، با فهم و درک و اختیار خودش اقرار به شهادتین بکند ، قهرا احکام مسلم بر او مترتب می شود (کما اینکه تفصیل آن در مباحث سابق گذشت) فلذا در همین فرض اگر اینچنین نوجوانی فوت کرد طبعا هم غسل و کفنش واجب است هم نماز میت بر او واجب است و هم لازم است در قبرستان مسلمانان دفن شود حتی با اینکه والدین او کافر باشند.

و هکذا بالعکس اگر ولد ممیز مراهق مسلمان از خانواده مسلمان با فهم و درک و بالاختیار توحید یا رسالت یا یکی از ضروریات دین را انکار کند ، در اینجا هم قهرا محکوم به کفر بوده و طبعا در ما نحن فیه مساله غسل و کفن و نماز و دفن میت مسلم منتفی خواهد بود. البته این ارتداد باید احراز شود و نیاز به اظهار دارد.

حکم غسل میت جنین :

و اما نسبت به وجوب غسل برای جنینی که سقط شده در حالی که چهار ماه آن کامل شده است ، برخی از نصوص در این زمینه دلالت دارند که به برخی از آن ها اشاره می کنیم که البته این نصوص لسان آن ها مقداری با هم متفاوت است فلذا به چند طایفه تقسیم می شوند.

حضرت امام خمینی ره ، جنین بعد از اکمال چهارماهگی را واجب الغسل می دانند و حکم به وجوب غسل میت این جنین فرموده اند. در واقع این جنین در حکم یک مسلمان کامل و مثلا 20 ساله است که باید به سه آب غسل داده شود و کفن آن هم طبق کفن انسان کامل است ودفن او هم اینچنین است.

اما گاهی جنین را سقط می کنند و برای این کار جنین را تکه تکه می کنند که در این فرض غسل و کفن ممکن نیست ، لذا باید تکه های جنین را در کیسه ای ریخت و دفن کرد ولو غسل و کفن ممکن نباشد چرا که «ما لایدرک کله ، لا یترک کله».

به همین مناسبت نقد و گلایه ای باید کرد از برخی بیمارستان ها که متاسفانه اصلا توجهی به این مساله ندارند و خیلی از اوقات احکام شرعی میت در حق این جنین اجرا نمی شود در حالی که در جمهوری اسلامی ، باید قاعده اسلام اجرا شود.

علی ای حال دلیل این فتوا ، روایات است که برخی از آن ها را ذکر می کنیم.

قبل از اینکه به روایات بپردازیم ، باید ببینیم که بیان چهار ماهگی ، به جهت تکامل اجزای بدن به قدر نسبی است ، یا اینکه نفس چهار ماهگی ملاک است و یا اینکه ولوج روح ملاک است؟

برخی به قرینه مساله سقط جنین و دیه آن ، ملاک را ولوج روح می دانند و لذا معتقدند هرگاه ولوج روح محقق شد و علائم آن هویدا شد ، حکم غسل میت جنین هم ثابت می شود.

علی ای حال باید این مطلب بررسی شود که در جلسه اینده انجام خواهد شد.