موضوع: فقه الاسره/احکام الصبیان /بررسی مشروعیت عبادات صبیان

کلام ما در مشروعیت عبادات صبیان بود که اکنون به جمع بندی می رسیم.

سه دلیل بیان کردیم برای اثبات مشروعیت و تمرینی بودن عبادات صبیان که تفصیل آن ها بیان شد و گذشت.

علی ای حال مختار استاد شرعی بودن و تمرینی بودن عبادات صبیان است و چنانچه تمرینی بودن را لحاظ نکنیم ، ممکن است کسی قائل شود که همه آثار مشروعیت هم بر عبادات حمل می شود در حالی که این قول و نتیجه را قبول نداریم.

در نهایت مطاف به این مساله رسیدیم که قدر متیقن از مشروعیت عبادات ، ماجور بودن و پاداش بردن است که مفاد آیات شریفه هم بود.

اما وراء این قدر متیقن ،آیا آثار دیگری هم قابل استفاده است یا خیر؟

برای آثار دیگر نیاز به دلیل مثبت داریم. اگر دلیل و روایتی داشتیم که اثری را ثابت می کند ، آن اثر مورد قبول است.

در عبادات آثار مختلفی است که 7 مورد فحص قرار گرفته است :

1 – جواز اکتفا به نماز میت صبی مراهق که به صرف آن میت دفن شود و این نماز از سایر مکلفین کفایت کند که این اثر دلیل مثبت ندارد و لذا مورد قبول نیست.

2 – جواز اکتفا و صحت نماز های قضای پدر یا اموات دیگر یعنی صبی ممیز بتواند نماز های قضای پدر میت خودش یا میت دیگری را بخواند. این اثر هم دلیل مثبت ندارد.

3 – اکمال عدد نماز جمعه به عنوان هفتمین نفر برای این صبی مراهق چرا که در نماز جمعه شرط است که باید 5 ماموم یا 7 ماموم باشد ، آیا صبی مراهق می تواند مکمل عدد ماموم باشد؟ این اثر هم دلیل مثبت ندارد.

4 – اجزای عمل قبل البلوغ برای بعد البلوغ مثلا یک صبی مراهق در اول وقت نماز ظهرین را اقامه کرد و سپس قبل از غروب و فوت وقت نماز ، بالغ شد ، اینک ایا نماز ظهرین خوانده شده (در زمان عدم بلوغ) مجزی است که برای بعد از بلوغش در همان روز احیتاج به اعاده آن نماز نداشته باشد؟

یا مثال معروف حج که صبی مراهق موفق به انجام مناسک حج شود اینک اگر امسال بالغ شود و از حسن قضا مستطیع هم باشد آیا آن حج قبلی که در دوران نابالغی رخ داده است مجزی از حجه الاسلام او هست یا خیر؟

در این فرض و اثر دلیل مثبت برای این اثر و إجزاء وجود ندارد.

علی ای حال همانطور که ملاحظه شد این اثار بر عبادات صبیان مترتب نیست چرا که نیاز به دلیل مثبت جداگانه دارد در حالی که برای موارد مذکور ما دلیل بالخصوص نداریم.

ولی نسبت به موارد ذیل که در ادامه موارد سابق ذکر می شود ، بحثی نیست و این آثار قبول است به دلیل وجود دلیل مثبت :

5 – صبی ممیز بخواهد امام جماعت افراد نابالغی مثل خودش شود. این از نظر ما بر اساس فرمایش امیرالمومنین علیه السلام که سابقا بیان شد جایز است و این جماعت صحیح و جایز و مشروع است.

6 – و هکذا اگر صبی مراهق بخواهد اذان بگوید چه نماز اعلام و چه اذان برای اقامه جماعت باشد چرا که همان فرمایش امیرالمومنین علیه السلام سند محکمی است.

7 – همچنین است اگر چند نفر صبیان ممیز و مراهق در صف جماعت کنار هم قرار بگیرند به لحاظ اینکه ثابت شد عباداتشان در باب صلاه مورد امضای شارع قرار گرفته است از نظر ما مخل به اتصال صفوف جماعت و صحت نماز جماعت نیست البته هرچند که احتیاط مستحب در ترک آن است.

هذا تمام الکلام فی مساله مشروعیه عبادات الصبی و الله هو العالم.