موضوع: فقه الاسره/حقوق صبیان /بررسی روایات مربوط به سن بلوغ در ذکور

پیرامون حوادث اخیر سوریه :

در حوادث اخیر سوریه ، نقش امریکا و اسرائیل و ترکیه قابل انکار نیست لکن مساله مهم نقش کسانی است که راه را برای این تسلط باز کردند و غافل هستند که بعد از تسلط کامل ، آمریکا به خود این ها هم رحم نخواهد کرد.

ابهام در قضیه نسبت به تشتت و تعدد گروه های مختلف است و مشخص نیست در آینده چه حالتی ایجاد خواهد شد.

امیدواریم مسئولین عبرت بگیرند از این قضایا.

اما الفقه :

سخن در سومین علامت بلوغ بود که عبارت بود از مساله سن بلوغ که در مذکر و مونث کمیت و مقدار آن متفاوت است.

در سن بلوغ ذکور ، روایات متعدد بود که جمع بین روایات مختلف مشکل بود و ما در همین مقام بحث می کنیم.

در جلسه سابق زیر بنای مباحث تا حدودی بیان شد. قبل از بیان ادامه مباحث زیر بنایی ، روایات محتلف و متعدد را به صورت نمونه بیان میکنیم.

الف : گروه اول روایاتی است که سن بلوغ را 13 سالگی معرفی کرده است مثل صحیحه عبدالله بن سنان المروی بطرق المشایخ الثلاثه

رَوَى الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ الْوَشَّاءُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ‌ إِذَا بَلَغَ‌ الْغُلَامُ‌ أَشُدَّهُ‌ ثَلَاثَ عَشْرَةَ سَنَةً وَ دَخَلَ فِي الْأَرْبَعَ عَشْرَةَ سَنَةً وَجَبَ عَلَيْهِ مَا وَجَبَ عَلَى الْمُحْتَلِمِينَ احْتَلَمَ أَوْ لَمْ يَحْتَلِمْ وَ كُتِبَتْ عَلَيْهِ السَّيِّئَاتُ وَ كُتِبَتْ لَهُ الْحَسَنَاتُ وَ جَازَ لَهُ كُلُّ شَيْ‌ءٍ إِلَّا أَنْ يَكُونَ ضَعِيفاً أَوْ سَفِيهاً.[1] [2] [3]

(ترجمه : امام صادق علیه السلام فرمود : هر گاه پسر بچه بالغ شد و به 13 سالگی رسید و وارد 14 سالگی شد ، واجب است بر او آنچه بر محتلمین واجب است و سیئات و بدی های ایشان نوشته می شود و حسنات نیز نوشته می شود و جایز است برای این پسر بچه تصرف در اموال مگر اینکه ضعیف یا سفیه باشد.)

این روایت هم صحیحه است و هم مشهور عندالقدما است و هم دلالت آن صریح ااست.

در این روایت می فرماید صرف تکمیل 13 سال کفایت می کند برای بلوغ ولو احتلام محقق نشود.

ذیل روایت که می فرماید هر تصرف مالی مجاز است برای پسر 13 ساله ، نوعی رد بر فرمایش مرحوم بحرانی محسوب می شود.

در جامعه اموال صبیان جدی گرفته نمی شود و نپذیرفته اند که صبی هم مالک می شود ، لذا باید بدانیم که اموالی که برای هدیه به صبی می آورند اگر به قصد این باشد که هدیه به نوزاد یا فرزند نا بالغ کنند ، قطعا مالک آن فرزند است و پدر صرفا ولایت بر اموال از باب مراقبت و صرف در مصالح فرزند دارد.

البته گاهی این کمک به اسم فرزند است اما قصد اهدا کننده کمک به مخارج زندگی توسط پدر است و لذا این مال در اختیار پدر خواهد بود.

قید دیگر این است که ضعیف و سفیه نباشد یعنی عدم متعارف بودن عقل اقتصادی غلام و پسر بچه ، در امور اقتصادی و خرید و فروش ها مثل اینکه پسر بچه ای یک کیلو سیب زمینی را صد هزار تومان بخرد. یا اینکه پسر بچه مبالغ عیدی یا هدیه پدر را برای خوشی و تفریح با رفقایش هزینه کند که معمولا خرج های عجیب و غریب اتفاق می افتد.

البته گاهی سهوا و به جهت فریب و به صورت موردی برای افراد دیگر هم این اتفاقات ممکن است واقع شود اما این موارد ملاک نیست بلکه استقرار این حالت در فرد را ضعف و سفه می گویند.

علی ای حال همان طور که ملاحظه می فرمایید در این دسته از روایات که البته صحیح السند هم هستند به صراحت و روشنی سن بلوغ را 13 سالگی معرفی می کند.

ب : گروه دوم روایاتی است که دلالت بر سن 10 سالگی دارد که در جلسه آینده بیان خواهد شد.