موضوع: فقه الاسره/حقوق زوجین /حکم خروج زوجه از منزل در دوران عقد

سخن در تکلیف زوجه در دوران عقد است.

در تبیین مساله چهار مرحله و چهار گام را بیان کردیم. مرحله اول اطلاقات ادله در مساله بود که ادله روایی به طور مطلق اذن زوج را واجب می دانند.

مرحله دوم اشتراط جواز خروج زوجه در دوران عقد در ضمن عقد بود.

مرحله سوم شرط صریح نبود ، بلکه ارتکاز عقلی بین طرفین عقد بود که این ارتکاز جواز خروج بدون اذن است. که بیان کردیم که چنین ارتکازی نیاز به اثبات دارد.

مرحله چهارم سیره متشرعه متصل به عصر معصوم داریم که به عنوان مخصص لبی ، ادله و اطلاقات را تخصیص وتقیید می زند. البته این هم باز نیاز به اثبات دارد که چنین چیزی قابل اثبات نیست بلکه گزارش اهل خبره تا حدی خلاف این سیره را تایید می کند مخصوصا که در عصر خود پیامبر صلی الله علیه و اله به عنوان شارع مقدس این گونه نبوده است البته به استثنای موارد اندک مثل خود حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها که مدت کوتاهی پس از اجرای عقد وارد بر منزل امیرالمومنین علیه السلام شدند.

علی ای حال عرف متشرعه عصر خود پیامبر صلی الله علیه و اله به عنوان شارع مقدس طبق گزارشات خلاف مدعای مذکور را ثابت می کند و اما در سایر عصر ائمه طاهرین علیهم السلام خیلی برای ما روشن نیست و اقلا احراز شده نمی باشد بنابر این ما هرگز نمی توانیم عرف متشرعه ی فعلی را مثل دلیل لبی مخصص آن عمومات قرار بدهیم چرا که تخصیص کلام معصوم علیه السلام به عرف متشرعه کار آسانی نیست و حتما نیاز به احراز مراتب مذکور دارد.

علی ای حال در مجموع خروج زوجه متوقف بر اذن زوج است.

ادامه متن فرمایش حضرت امام ره در تحریر الوسیله :

بعد از بیان «... و لا تخرج من بیتها الا باذنه» می فرماید : «و لو إلى أهلها حتى لعيادة والدها أو في عزائه...»[1]

(ترجمه : وزن از منزل خارج نمی شود مگر با اذن شوهر حتی برای ملاقات خانواده اش و حتی برای عیادت پدرش یا شرکت در مجلس ختم و عزای پدرش ...)

مرحوم امام ره در ادامه بحث خروج زن از منزل می فرماید :

این خروج بدون اذن برای زن جایز نیست حتی اگر مقصد آن خانواده اش بوده باشند و حتی اگر دیدار با خانواده اش در شرایط مریضی یا مراسم عزا و فوت آن ها بوده باشد. بالاخره طبق دستور شارع مقدس برای حفظ حقوق مرد ، زن وظیفه دارد در همه این مراتب بدون اذن شوهرش کاری نکند.

مبنا و دلیل این فتوا در این حد چیست؟

دلیل مدعا :

در این رابطه نصوص معتبره متعددی داریم که به برخی از آن ها ان شا الله اشاره می کنیم.

1 – صحیحه عبدالله بن سنان از امام باقر علیه السلام :

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ الْحَضْرَمِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ رَجُلًا مِنَ الْأَنْصَارِ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ ص خَرَجَ‌ فِي‌ بَعْضِ‌ حَوَائِجِهِ‌ فَعَهِدَ إِلَى امْرَأَتِهِ عَهْداً أَلَّا تَخْرُجَ مِنْ بَيْتِهَا حَتَّى يَقْدَمَ قَالَ وَ إِنَّ أَبَاهَا مَرِضَ فَبَعَثَتِ الْمَرْأَةُ إِلَى النَّبِيِّ ص فَقَالَتْ إِنَّ زَوْجِي خَرَجَ وَ عَهِدَ إِلَيَّ أَنْ لَا أَخْرُجَ مِنْ بَيْتِي حَتَّى يَقْدَمَ وَ إِنَّ أَبِي قَدْ مَرِضَ فَتَأْمُرُنِي أَنْ أَعُودَهُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَا اجْلِسِي فِي بَيْتِكِ وَ أَطِيعِي زَوْجَكِ قَالَ فَثَقُلَ فَأَرْسَلَتْ إِلَيْهِ ثَانِياً بِذَلِكَ فَقَالَتْ فَتَأْمُرُنِي أَنْ أَعُودَهُ فَقَالَ اجْلِسِي فِي بَيْتِكِ وَ أَطِيعِي زَوْجَكِ قَالَ فَمَاتَ أَبُوهَا فَبَعَثَتْ إِلَيْهِ إِنَّ أَبِي قَدْ مَاتَ فَتَأْمُرُنِي أَنْ أُصَلِّيَ عَلَيْهِ فَقَالَ لَا اجْلِسِي فِي بَيْتِكِ وَ أَطِيعِي زَوْجَكِ قَالَ فَدُفِنَ الرَّجُلُ فَبَعَثَ إِلَيْهَا رَسُولُ اللَّهِ ص أَنَّ اللَّهَ قَدْ غَفَرَ لَكِ وَ لِأَبِيكِ بِطَاعَتِكِ لِزَوْجِكِ.[2]

(ترجمه : مردی از انصار برای کاری به سفر رفت. قبل از سفر با همسرش عهد بست که تا زمان برگشت از خانه خارج نشو. بعد از سفر ، پیغام اوردند برای زن که پدرت مریض شد. این خانم پیغام فرستاد برای پیامبر ص که همسرش به سفر رفته و با من عهد کرده خارج نشوم تا زمان خروج. پدرم هم مریض شده. اجازه خروج برای عیادت می دهید؟ حضرت فرمود : خیر در منزل بمان و اطاعت از شوهر کن. بعد از این مریضی پدر شدت یافت. دوباره این خانم پیغام فرستاد برای اجازه خروج. باز پیامبر همان پاسخ را فرمود. بعد از این خبر فوت پدر این زن رسید. باز پیغام فرستاد این زن برای پیامبر که اجازه شرکت در تشییع او را می دهی؟ فرمود خیر و اطاعت کن از همسرت. بعد از دفن این پدر ، پیامبر پیغام فرستاد برای این خانم که خداوند تو و پدرت را بخشید به خاطر اطاعتی که از همسرت کردی.)

تبیین روایت شریف در جلسه بعد ان شا الله