1402/11/17
بسم الله الرحمن الرحیم
کتاب الحج // مقدمات حج // استقرار
موضوع: کتاب الحج // مقدمات حج // استقرار
خلاصه جلسه گذشته :
در مقام سوم برای تفهیم پایان عبارت سید بحث کردیم اگر حج مستقر شد بر شخصی که با کاروان دوم رفت و به حج نرسید و مریض شد یا زوال استطاعت مالی پیدا کرد سلمنا که قائل به استقرار شدیم آیا این استقرار مطلق است یا دارای استثناء میباشد ؟
در صورت مطلق بودن میگوئیم بطرف حج رفت و به آن نرسید مطلقا حج بر او استقرار دارد
در صورت استثنا دو صورت متصور است :
1. بعد از نرسیدن با کاروان دوم کشف میشود که اگر با کاروان اول میرفت نیز به حج نمیرسید
2. بعد از نرسیدن با کاروان دوم شک میکند که آیا با کاروان اول به حج میرسید یا خیر
در صورت اول که طبق حرف مرحوم سید صاحب عروه استقر علیه الحج و ان لم یکن آثما بالتاخیر لانه کان متمکنا من الخروج من الاولی الا اذا تبین عدم ادراکه لو صار مع الاولی فتوای سید روشن است که تخلیة السرب در عالم واقع برای او نبوده پس مستطیع نبوده و حج بر او استقرار ندارد
صورت دوم در عبارت سید نیامده در این مورد چه باید کرد ؟
در صورت دوم دو نظریه است :
نظریه اول : میگویند حج بر او مستقر است
نظریه دوم : قائلند که حج مستقر نیست
منشا این دو فتوا استصحاب است برخی استصحاب استطاعت جاری میکنند و برخی جاری نمیکنند.
شخص مستطیع بوده و با کاروان دوم نرسید شک دارد با اولی میرسید یا نه گروهی استصحاب جاری کرده و میگویند استطاعت داشته و نرفته وشک کرده حج بر او استقرار دارد و برخی میگویند اینجا اصل مثبت است و استصحاب جاری نمیشود و اصل بحث استطاعت محرز است استطاعت باید تا میقات ادامه داشته باشد نمیداند با کاروان اول این استطاعت تا میقات بود یا نه لا تنقض الیقین بالشک استصحاب را جاری بدانیم یاخیر؟
اولین مطلب این استصحاب در صورتی محل نزاع قرار میگیرد که شک در رافع باشد یعنی در ما نحن فیه شخص مستطیع بوده شک میکند که اگر با کاروان اول میرفت مانعی اتفاق می افتاد یا خیر؟
اما اگر شک در مقتضی بود اگر با کاروان اول میرفت میتوانست ویزا بگیرد یا خیر ویزا گرفتن مقتضی است و جزو استطاعت است که یقینا استصحاب جاری نمیشود
در شک در رافع اگر بگوئیم استصحاب جاری میشود نتیجه این میشود که استطاعت با استصحاب اثبات میشود یعنی تا زمان میقات مستطیع بوده و فتوا استقرار حج است مانند کسی که همه چیز دارد ویقین دارد که امسال میتواند به حج برود و اگر نرفت مشمول روایات تسویف قرار میگیرد فرق این مورد با مانحن فیه اینست که در این مورد یقین دارد میتواند برود و روایت تسویف بر پایه حکم واقعی توبیخ میکنند زیرا استطاعت واقعی بوده اما در مانحن فیه ظاهری است یعنی شک دارد اگر با کاروان اول میرفت مانعی اتفاق می افتاد یا نه و استصحاب میکند استطاعت را که استطاعت ظاهری است و در فقه این دو فرقی با هم ندارد بنابراین استطاعت ادامه دارد و حج بر او مستقر است و روایات تسویف این گزینه را نیز در برمیگیرد.
