موضوع: اجتماع امر ونهی فی شیئٍ واحد/خروج از مکان غصبی آیا مامورٌ به است یا منهیٌ عنه؟ /ثمره حکم خروج

بحث ما در مورد ثمره حکم خروج بود که عرض شد.

مساله دو صورت دارد:

1)زمان انجام نماز ضیق باشد که بیان شد.

2)وقت نماز توسعه داشته باشد.

*صحت وبطلان نماز مبنائی است:

الف)مبنای مشهور:که قائل به این هستند که امر به شیئ مقتضی ضدش است،نماز باطل خواهد بود.

ب)مبنای مشهور غیرمشهور:امر به شیئ مقتضی نهی از ضدش نیست.

در اینجا بر مبنای مشهور غیر مشهور نماز صحیح است،چون نهی ندارد وامر هم ندارد وبر مبنای شیخ انصاری خروج امر دارد ونمی تواند ضدش هم نهی داشته باشد، ونهی ندارد.

طبق نظر مرحوم آخوند(ره) نماز صحیح است ،چون مصلحت ذاتیة داردو ملاکش بقاء دارد.

نظر آیة الله خوئی:اگر قائل به امتناع شدیم وباز قائل شدیم که حرکات خروجیَّة با صلاة از مکان غصبی، متحد هست،خروج بر طبق قاعده اولیه نماز باطل است.(قاعده اول:عمل مقبوض مقربیَّت ندارد.)

قاعده دوم:صلاة لا تترک بحالٍ، یا لا تسقط الصلاة بحالٍ ،بر طبق این قاعده باید بگوئیم صلاة صحیح است، چون وقتی ادلِّة می گوید در هیچ حالی ساقط نمی شود ما باید قائل بشیم که صلاة در حال خروج صلاة صحیحی است، مبغوضیت صلاة تمام می شود ومحبوبیَّت هم پیدا می کند.

وقتی ما قائل شدیم به اتحاد بودیم ومبغوضیَّت خروج بخاطر اضطرار ساقط می شود خود به خودمبغوضیَّت صلاة هم ساقط می شود. وصلاة هم صحیح می شود ولی سقوط مبغوضیت خروج به اندازه خواندن صلاة است.

*پس خوئی در یک صورت قائل به بطلان صلاة در حالت خروج هستند و در یک صورت قائل به صحت صلاة در حالت خروج هستند، اما اگر قائل شدیم حرکات خروجیِّة غیر از حرکات صلاتیه است ، بر مبنای اینکه اکوان جزء صلاة نیستند.

توضیح ذلک:صلاة اقوالی دارد وافعالی دارد مثل هیئت رکوع ،سجود وابسته به این است آیا اکوان جزء صلاة هستند یا نه؟

غیراز هیئت رکوع وقیام، هیچگونه منافاتی ندارند ولی هیئت سجده فرق می کند، وصرف مماس بودن با زمین کفایت نمی کند بلکه اعتماد بر ارض لازم است که می شود مصداق غصب، در سجده اعتماد به ارض معتبر است ولی رکوع وبقیه اعمال مماس بودن با ارض کافی است وتماس مستقیم با ارض لازم نیست.