موضوع: البیع/معاطاة /رعایت شرائط بیع بالصیغه در معاطاة

بحث ما در مورد این بود که آیا شرائط واحکام بیع به صیغه در معاطاة لازم الرعایة هست یا خیر؟

صاحب مکاسب شیخ انصاری(ره) : بحث را در دو مقام مطرح کرده اند:

1)شرائط بیع بالصیغة

2)رعایت احکام بیع به صیغة

برای مقام: سه تا وجه بیان کردند همراه با شواهد.

وجه دوم این بود که: رعایت شرائط بیع بالصیغه در معاطاة مطلقا لازم نیست.

واما شاهد این فرض: اگر ما بر اساس اینکه معاطاة افاده اباحه بکند رعایت شرائط بیع بالصیغه در معاطاة مطلقا لازم نیست.

واما شاهد این فرض: اگر ما بر اساس اینکه معاطاة افاده اباحه بکند رعایت شرائط بیع بالصیغة لازمه را لازم ندارد معلوم و واضح، ولی اگر قائل به افاده معاطاة افاده ملکیَّت مطلق را می کند بازهم لازم نیست مثل مرحوم محقق کرکی ومن تَبَعه قائل به ملکیَّت جائزه برای معاطاة هستند.

« عبارت شیخ انصاری(ره):»

«ویشهد للثانی ان البیع فی النص والفتوی ظاهرٌ فی ما حکم فیه باللزوم وثبت له الخیار فی قولهم"البیِّعان بالخیار ما لم یفترقا" ونحوه .اما علی القول بالاباحة، فواضحٌ لانَّ المعاطاة لیست علی هذا القول بیعاً فی نظر الشرع والمُتشرعة ، اذ لا نقل فیه عند الشارع فاذا ثبت اطلاق الشارع علیه فی مقام، فنحمله علی الجری علی ما هو بیعٌ باعتقاد العرف.

واما علی القول بالملک فان المطلق ینصرف الی الفرد المحکوم باللزوم فی قولهم"البیعان بالخیار"وقولهم: ان الاصل فی البیع البیع اللزوم والخیار انما ثبت لدلیلٍ" وان البیع بقول المطلق من العقود اللازمه وقولهم:"البیع هو العقد الدال علی کذا" ونحوذلک»[1]

در کلمات شیخ انصاری با کلماتی که بعدا مطرح می کنند تنافی بر قرار است، شیخ انصاری(ره) در ص70مکاسب جمله ای دارند وآن جمله این است" ویمکن الفرق بین الشرط الذی ...فیحمل علی بیع العرفی وان لم یُفد الا الاباحه بناءاً علی انصراف البیع فی کلمات المجمعین علی عقد اللازم."

بین شروطی بیع ما می توانیم فرق های بگذاریم.

شیخ انصاری در بالا گفت:فلایبقی للمتامل شکٌ فی انَّ اطلاق البیع فی النص والفتوا یراد به ما لا یجوز نصِّه"

و همچنین در ص70 مکاسب گفته یمکن الفرق شرط الذی ...فیحمل علی ...

تنافی دوم: شیخ انصاری(ره) از بین سه تا وجه وجه اول را قبول دارند ومی گوید:والاقویاعتبارها وان قلنا لانها بیعٌ وان لم یفد شرعاً بیع عرفاً و مود الادلة الدالة علی اعتبار تلک الشروط هو البیع العرفی لا البیع الشرعی "

وجه سوم: تفصیل بود، که اگر معاطاة افاده ملکیت کرد رعایت شرائط بیع به صیغه لازم هست والا نه.

شاهد این وجه:وقتی معاطاة افاده اباحه تصرف کرد بیع نیست ولازم نیست رعایت شرائط ، ولی اگر افاده ملکیت کرد رعایت شرائط لازم است چون یکنوع بیع هست .

شیخ انصاری(ره) از بین سه وجه یک وجه را انتخاب کرد.