بحث: اگر اجزاء میته را بخواهند به زنده پیوند بزنند، لازم می آید جسمی نجس به انسان زنده پیوند بخورد و این باعث بطلان نماز و وضو می شود:

مرحوم شهید مصطفی خمینی در کتاب خویش «تحریر العروة الوثقی» می نویسد:

«قد تعارف في عصرنا الترقيع بأجزاء الميتة من الإنسان و غيره، حتّى الجزء المبان من الحيّ، فهل يمنع ذلك مطلقاً؛ نظراً إلى ممنوعيّة الانتفاع، أو يرخّص مطلقاً؟

أو يفصّل بين مواضع الانتفاع بها؛ لكونها مضرّةً بصحّة الوضوء أو الصلاة؛ لنجاستها؟

أو يفصّل بين ما تحلّه الحياة بعد الترقيع فوراً؛ بحيث لا يخلّ بالطهور و الصلاة، بعد جواز ذلك في موارد العسر و الحرج و الضرر؟ وجوه و احتمالات، أقواها الأخير.»[1]

توضیح:

    1. چهار احتمال در مورد ترقیع اجزاء میته مسلمان مطرح است (حتی درباره اجزاء مُبان)

    2. الف) مطلقا حرام است

ب) مطلقا جایز است

ج) اجزائی که در جایی به کار برده می شود که مُضر به وضو و نماز است و چون نجس است و لذا این اجزاء را نمی شود پیوند زد ولی در غیر آن اشکالی ندارد.

د) اجزائی که پس از ترقیع، فوراً دارای حیات می شوند و لذا ضرری به طهارت و نماز نمی زنند، پیوندشان جایز است ولی غیر آن پیوندش جایز نیست.

    3. قول چهارم بر فرض عسر حرج جایز است.

    4. اقوی قول چهارم است.

ما می گوئیم:

    1. تعبیر ایشان که می گوید «بعد جواز ذلک فی موارد العسر و...» تعبیر کاملی نیست چراکه اگر عسر و حرج و ضرر باشد، مطلقاً جایز است و به حکم ثانوی حکم حرمت (اگر هم موجود باشد) برداشته می شود.

    2. تفصیل ایشان بین «حلول حیات و عدم آن» ظاهراً به این سبب است که عضو در صورتی که حیات در آن حلول کند، دیگر میته نیست و لذا طهارت دارد.

    3. اما پیوند عضو بدون حلول حیات، ظاهراً فرض ندارد.

    4. اما فرض سوم ایشان هم قابل مناقشه است چراکه ایشان این موضوع را درباره میته انسان مطرح می کند، در حالیکه میته مسلمان، بعد از غسل میت، پاک می شود و لذا قطع عضو اگر بعد از غسل میت باشد، شامل بحث نجاست نمی شود. اما میته مسلمان قبل از غسل میت و یا اجزا میته غیر مسلمان و یا میته حیوانات کماکان تحت این عنوان باقی می ماند.

    5. قول چهارم، مورد فتوی حضرت امام هم می باشد، ایشان می نویسد:

«لا مانع من قطع عضو ميت غير مسلم للترقيع، لكن بعده يقع الإشكال في نجاسته و كونه ميتة لا تصح الصلاة فيه، و يمكن أن يقال‌فيما إذا حل الحياة فيه خرج عن عضوية الميت و صار عضوا للحي فصار طاهرا حيا و صحت الصلاة فيه، و كذا لو قطع العضو من حيوان و لو كان نجس العين و رقع فصار حيّاً بحیاة المسلم.»[2]

    6. به نظر می رسد علت طهارت آن نیست که بگوئیم «حلول حیات» از جمله مطهّرات است بلکه تبدّل موضوع از میته به «حیّ» حاصل می شود.

بحث: آیا اجزاء حیوان نجس العین و یا اشیاء نجس العین، قابل اتصال به انسان است؟

با توجه به آنچه از امام خواندیم، پاسخ به این سوال نیز داده شده است.