الشاهد علی ذلک (که روایت ها مربوط به شبهه موضوعیه است) روایت های دیگری است:

    1. «وَ عَنْهُ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الرَّجُلِ يَشْتَرِي الْجَارِيَةَ، وَ لَمْ تَحِضْ قَالَ يَعْتَزِلُهَا شَهْراً إِنْ كَانَتْ قَدْ مُسَّتْ، قُلْتُ أَ فَرَأَيْتَ إِنِ ابْتَاعَهَا وَ هِيَ طَاهِرٌ، وَ زَعَمَ صَاحِبُهَا أَنَّهُ لَمْ يَطَأْهَا مُنْذُ طَهُرَتْ، فَقَالَ إِنْ كَانَ عِنْدَكَ أَمِيناً فَمَسَّهَا وَ قَالَ إِنَّ ذَا الْأَمْرَ شَدِيدٌ، فَإِنْ كُنْتَ لَا بُدَّ فَاعِلًا فَتَحَفَّظْ لَا تُنْزِلْ عَلَيْهَا.»[1]

    2. مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ رَجُلٍ تَزَوَّجَ امْرَأَةً فَقَالَتْ أَنَا حُبْلَى وَ أَنَا أُخْتُكَ مِنَ الرَّضَاعَةِ وَ أَنَا عَلَى غَيْرِ عِدَّةٍ قَالَ فَقَالَ إِنْ كَانَ دَخَلَ بِهَا وَ وَاقَعَهَا فَلَا‌ يُصَدِّقْهَا، وَ إِنْ كَانَ لَمْ يَدْخُلْ بِهَا وَ لَمْ يُوَاقِعْهَا فَلْيَخْتَبِرْ وَ لْيَسْأَلْ إِذَا لَمْ يَكُنْ عَرَفَهَا قَبْلَ ذَلِكَ.»[2]

جمع بندی:

با توجه به آنچه آوردیم (به خصوص روایت مسعدة بن صدقه)، احتیاط در شبهه حکمیه فروج واجب نیست و ممکن است در شبهه های موضوعیه آن نیز بتوان چنین وجوبی را رد کرد. پس اصل مطابق مضمون روایت مسعده، حلّیت است.

اکنون:

حکم انواع مختلف تلقیح مصنوعی را با بررسی مسائلی که می تواند در حکم این انواع دخیل باشد پی می گیریم.

لازم است متذکر شویم که برخی از این مسائل، مستقیماً می توانند تلقیح مصنوعی را به عنوان مصداق خویش قرار دهند (مثل اینکه اگر بگوئیم هر نوع توالد از غیر مسیر عادی حرام است) و برخی دیگر لازمه حرامی را برای تلقیخ مصنوعی متصور می سازند. (مثل اینکه بگوئیم لازمه تلقیح مصنوعی، نظر به عورت است)