جمع بندی:

به نظر می‌رسد:

    1. لعب با آلات قمار بدون مراهنه حرام نیست (ولی یمکن ان یقال بکراهته لمرسلة الصدوق[1] )

    2. اگر چه احتیاط در ترک لعب با آلات معدّه للقمار بلامراهنه (که به‌صورت بالفعل آلت قمار هستند) است (به سبب روایت علی بن ابراهیم)

    3. امروزه شطرنج -بنابر نظر کارشناسان- چون از آلیت قمار خارج شده است، مشمول این حکم نیست (لاحرمةً و لا کراهةً) ولی «نرد» ظاهراً کما کان آلت قمار است.

    4. هر شیء دیگر که امروزه، در نظر عرف، مصداق آلت قمار شناخته شود (مثل کارت‌های معدّه برای این امر)، مشمول این حکم است.

    5. اگر نمونه مجازی این وسائل عرفاً همان وسایل شناخته شوند (مثل اینکه کسی که با کامپیوتر نرد بازی می‌کند، عرفاً در حال نرد بازی است) حکم وسایل حقیقی را دارد.

    6. اگر وسیله‌ای بگونه‌ای است که امکان بازی های مختلف دارد (مثل کارتها) که برخی از آنها قمار است و برخی قمار نیست، صدق آلیت قمار بر آنها، منوط به منفعت غالبه و نظر عرف است

    7. اگر کسی شک در خروج شطرنج از آلت قمار بودن داشته باشد، «استصحاب بقاء آلیت» قابل جریان است و این اصل موضوعی، مانع از جریان اصل های حکمی می‌شود. (لذا نیازی به جریان اصل حرمت یا کراهت، به عنوان اصل حکمی نیست). [تقدم اصل سببی بر اصل مسببی]

ج) بازی با غیر آلات معدّه للقمار، همراه با مراهنه (شماره 14):

مرحوم شیخ در این باره می‌نویسند:

«كالمراهنة على حمل الحجر الثقيل و على المصارعة و على الطيور و على الطفرة [جهش]، و نحو ذلك ممّا عدّوها في باب السبق و الرماية من أفراد غير ما نصّ على جوازه.

و الظاهر الإلحاق بالقِمار في الحرمة و الفساد، بل صريح بعض أنّه قِمار»[2]

توضیح:

    1. هر نوع مراهنه در صورتی که همراه با لعب است ولی روی حافر(حیواناتی که سم دارند)، خف (حیواناتی که سم ندارند مثل شتر)، ریش (تیری که پر به آن می‌چسباندند) و نصل (تیر بدون پر) – که ما نص علی الجواز هستند- نیست، حرام است.

    2. این نوع هم یا ملحق به قمار است و یا خود مصداقاً هم قمار است.