1404/03/07
بسم الله الرحمن الرحیم
مباحث الفاظ / اوامر / واجب تعبدی و توصّلی / تعریف واجب تعبدی و توصّلی / تعریف و تقسیم آن‌ها / کلام محقق خوئی
موضوع: مباحث الفاظ / اوامر / واجب تعبدی و توصّلی / تعریف واجب تعبدی و توصّلی / تعریف و تقسیم آن‌ها / کلام محقق خوئی
سخن در معنای تعبدی و توصلی بود و در این زمینه کلامی از مرحوم آخوند و سپس مرحوم امام خمینی بیان شد و در ادامه به کلامی از آیت الله خویی در محاضرات ج 2 ص 239 می‌رسیم.
ایشان واجب توصلی را دو قسم می‌کنند.
الف. واجبی که در آن قصد قربت معتبر نیست مثل کفن و دفن میت و در این موارد در صورتی استحقاق ثواب دارد که قصد قربت داشته باشد و اگر قصد قربت نباشد هم مسقط از ذمه می‌باشد اما ممکن است چیزهای دیگری معتبر باشد مثل بلوغ و در غسل میت معتبر است که مغتسل بالغ و مماثل باشد، آب مباح باشد و اغسال ثلاثه مرتباً انجام شود ولی قصد قربت معتبر نیست.
ب.عملی که مباشرت از مکلف شرط نیست و اگر غیرمکلف هم این کار را انجام دهد از ذمه‌اش این کار ساقط می‌شود تبرعا و یا نیابتا و بلکه گاهی التفات و اختیار هم در ثبوتش شرط نیست و اگر بدون التفات و یا اختیار و یا در ضمن فرد دیگری باشد ساقط می‌شود.
مثلاً تطهیر اناء متنجس در حوض منزل دیگری و یا غیر اخیتار کاسه و ظرف پاک شود و یا ملتفت نباشد.
اگر لازم باشد در ضمن فرد سایغ باشد می‌شود تعبدی.
مثال: زکات در آن قصد قربت معتبر است اما در زکات دادن اقدام مباشری شرط نیست پس توصلی دوم است و به معنای تعبدی قسم اول است.
اما اگر بدون اذن باشد سقوط واجب دارای اشکال است.
مثال دوم: نمازهای واجب بر ولی میت نمازها توصلی قسم اول نیست چون از ذمه ولی به اتیان غیر ساقط می‌شود.
مثال سوم: نماز میت از ذمه مکلف بوسیله خواندن نماز مییز ساقط است پس مباشرت شرط نیست (چون واجب عینی است).
پس ما مواردی را میگوییم که توصلی قسم اول از قسم دوم است.
مثل: حج با عجز ساقط نمی‌شود ولی با قیام دیگران ساقط می‌شود سواء بالاستنابة او التبرع.
نسبت این قسم با تعبدی قسم اول عموم من وجه است. تطهیر ثیاب از خبث به قیام دیگران ساقط می‌شود ولی در آن قصد قربت معتبر نیست.
مورد تعبدی به معنای اول است مثل نمازهای یومیه
و آنچه تعبدی و توصلی هم می‌باشد مثال‌های آن زده شده و بین توصلی معنای اول و دوم هم عام و خاص من وجه است.
