مباحث الفاظ / اوامر / صیغه امر / معنای صیغه امر / ظهور صیغه امر در وجوب

موضوع: مباحث الفاظ / اوامر / صیغه امر / معنای صیغه امر / ظهور صیغه امر در وجوب

در بحث صیغه امر موضوع له صیغه امر را خواندیم و در ادامه گفتیم صیغه امر دواعی مختلفی دارد و داعی بر بعث نسبت به سایر دواعی ترجیح دارد و علل آن را بررسی کردیم و در متن کفایه به خاطر علقه وضعیه ترجیح داده شده ولی عرض شد اینکه داعی بعث در موضوع له اخذ شده است در نهایت مطلب خود گفتند و به ادله دیگری هم در متن اشاره کرده‌اند از جمله

داعی بعث از ناحیه انصراف ترجیح دارد. گاهی داعی بعث به جاست اگر علو داشته باشد و اگر از دانی به عالی باشد علو ندارد و به آن امر گفته نمی‌شود.

پس دلیل ما بر داعی بعث انصرافی شد که منشأ آن کثرت استعمال است.

اشکال: کثرت استعمال را قبول نداریم مخصوصاً در قرآن هم که می‌بینیم کثرت استعمال نداریم.

پاسخ: مسیر دیگری به نام اصل تطابق را استفاده می‌کنیم.

پس سایر دواعی نیاز به بیان زائد دارد و داعی بعث از تطابق بین موضوع له و داعی حاصل می‌شود و انشاء طلب به داعی بعث موضوع له آن بعلاوه اصل تطابق می‌شود.

موارد دیگر هم مجاز بالقرینه است.

در مجاز هم اگر کثرت استعمال باشد با قرینه است.

صیغه امر حقیقت در چیست و ظهور در چه دارد؟

در وجوب؟

در استحباب؟

در کلیهما و هر دو و هر کدام با قرینه باید تمیز داده شود؟ (مشترک معنوی)

در مشترک لفظی بین این دو؟

اقوال متعددی وجود دارد.

وقتی صیغه امر بدون قرینه استعمال شود ظهور در وجوب دارد بخاطر تبادر.

برای این دلیل ایشان مؤیدی هم می‌آورند: فهم عرفی و قضاوت عقلایی در این است که اگر در نزد عقلا مولایی به عبد امر کند و قرینه‌ای هم بر ندب وجود نداشته باشد در اینجا اگر عبد به صرف مندوب بودن عمل آن عمل را انجام ندهد عقاب و مذمت می‌شود چون اگر قرینه‌ای نبود ظهور در وجوب دارد.

چرا این را مؤید ذکر می‌کنند؟ چون این حداکثر ظهور در وجوب را ثابت می‌کند و مع القرینه باشد و منشأ این ظهور هر چیزی ممکن است باشد.

ان قلت: کثرت استعمال در کتاب و سنت موجب حمل بر معنای وجوبی نمی‌شود و کثرت استعمال در ندب دارد پس از وجوب به ندب معنای حقیقی نقل پیدا کرده و لااقل باید حمل بر ندب کنیم.

قلت: اولاً کثرت استعمال در وجوب هم دارد و در ندب کثرت استعمال ندارد. ثانیاً بر فرض کثرت استعمال ندب بیشتر از وجوب باشد، کثرت استعمال بخاطر قرینه است و مسبوق به قرینه است و این کثرت استعمال در ندب سبب مجاز مشهور نمی‌شود تا موجب ترجیح ندب بر وجوب شود.

عام کثرت تخصیص دارد و آیا این ظهور عموم از عام را ساقط نمی‌کند و خاص نیاز به قرینه زائده دارد و در ما نحن فیه هم صیغه امر حقیقت در وجوب است و ظهور در وجوب دارد و استعمال در ندب هم بخاطر وجود قرینه است.

بلکه از صیغه امر وجوب متبادر می‌شود و منشأ این وجوب در جلسه بعد خواهد آمد.