فقه خانواده / حقوق زوجه / حق قسم / وجوب قسم در نهار / دیدگاه صاحب جواهر

موضوع: فقه خانواده / حقوق زوجه / حق قسم / وجوب قسم در نهار / دیدگاه صاحب جواهر

ولا ریب فی رجحان الأول لاعتضاده بما سمعت، وصحة السند، وتعارف لحوق الیوم للیل فی ذلک وإن لم یکن واجبا، وخبر الحضرمی مع قصوره عن معارضة غیره سندا وغیره إنما دل علی الصبیحة لا القیلولة، اللهم إلا أن یرید الإسکافی من القیلولة المکث عندها فی تلک الصبیحة بقرینة قوله: «صبیحة تلک اللیلة» أو یحمل الخبر علی إرادة الیوم من الصبیحة علی معنی خصوص القیلولة منه، لأنها هی آلتی تشبه اللیل فی السکون والنوم وغیرهما، بخلاف غیرها من أجزاء النهار المعتاد فی‌ها الخروج لتدبیر المعاش ولغیره، وعلی کل حال فحمله علی الندب متجه.[1]

استدلال به نصوص للحرة یومان برای قول شیخ تصریح به دو روز دارد و باید کل 24 ساعت نزد او باشد.

البته مراد ما باید از روز مجموع 24 ساعت باشد. خود صاحب جواهر این موارد را شاهد می‌داند و در تعابیر روایی تصریح به شب است و قول خود صاحب جواهر تأیید می‌شود.

پس قول اول قول صاحب جواهر است (فقط شب) و قول دوم شیخ است (تمام روز) و قول سوم ابن جنید است (بخشی از صبح) و صاحب جواهر ادله موارد قول دوم و سوم را نفی می‌کنند و قول خود را اثبات می‌کنند.

نصوص بیان شده با روایات تخصیص حق قسم به شب معارض است و روایات یوم را یا حمل می‌کنیم بر اینکه مراد از یوم شب است به تعبیر تسمیة الجزء باسم کله، و یا مراد از شب هم تمام روز و 24 ساعت باشد و این دو طرف ادله تصویر می‌شود ولی حمل اول رجحان دارد چون چند دلیل برای حق قسم شبانه وجود دارد و این حمل مؤیدت کثیری دارد. و خبر حضرمی که صبیحه را بیان می‌کرد معتبره نیست و سندا قصور دارد و حداکثر صبیحه را می‌گوید (قول ابن جنید) و تمام روز را ثابت نمی‌کند (قول شیخ طوسی). مگر اینکه مراد از ابن جنید از قیلوله هم صبح باشد و خبر صبیحه را نیز حمل بر ابتدای صبح کنیم چون ابتدای صبح شباهت به شب دارد و غالباً مردم در آن زمان هم استراحت می‌کنند و روایت روز هم حمل بر مستحب می‌کنیم.

بل المستحب أیضا إلحاق الیوم باللیل بل هو من آلفرد الکامل من العدل والعشرة بالمعروف والمعهود من النبی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بل عن علی علیه‌السلام إنه کان لا یتوضأ فی یوم إحداهن عند الأخری.[2] و این فعل حضرت ممکن است حمل بر استحباب شود و حتی حمل می‌توان کرد که از احکما مختصه به نبی باشد. آیت الله بروجردی هم فرمایشاتی دارند که خواهد آمد.