خمر-رجوع به روایات-طائفه دوّم/نجاسات/کتاب الطهارة

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/خمر-رجوع به روایات-طائفه دوّم

بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.

نکته الف: مرحوم شیخ طوسی در تهذیب و استبصار روایت را از سعد بن عبد الله القمی نقل فرموده. سند شیخ به این راوی، صحیح است.

نکته ب: این روایت در حقیقت دارای دو سند است. تمامی رواة در هر دو سند، امامی و ثقه هستند جز عبد الحمید بن ابی الدّیلم. این راوی، ثقه است چون حمّاد بن عیسی که از اصحاب اجماع است، از او نقل روایت می‌کند (رجال کشّی ج۲ ص۶۴۱، بحار الانوار طبع بیروت ج۴۷ ص۳۵۱، التحریر الطّاووسی ص۲۵۸) و لذا به تضعیف ابن غضائری و مجلسی دوّم اعتناء نمی‌شود (رجال ابن غضائری ص۱۱۴، الوجیزه ص۹۹). توجّه باشد که نسخ رجال ابن غضائری مختلف است (قاموس الرّجال ج۶ ص۶۲، تنقیح المقال رحلی ج۲ ص۱۳۴). ولی درباره‌ی امامی بودن این راوی، مرحوم وحید بهبهانی در تعلیقه بر منهج المقال استرآبادی این راوی را امامی می‌داند (منهج المقال ج۶ ص۳۱۵) و بعضی مثل صاحب معالم این راوی را مجهول می‌دانند (التحریر الطّاووسی ص۴۳۵). این روایت علی ایّ تقدیرٍ، معتبر و حجّت است.

بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.

از طرفی کلمه‌ی بصاق در «من بصاقه» به واسطه‌ی اطلاق شامل صورت استهلاک خمر و صورت عدم استهلاک می‌شود و ترک استفصال نیز مؤیّد شمول است و بلکه تعبیر «فبصق» تناسب با صورت عدم استهلاک دارد. از طرفی دیگر عبارت لیس بشیء درباره‌ی بصاق مطلق، دلالت بر طهارت بصاق و نتیجتاً طهارت خمر دارد و قدر متیقّن از خمر،‌ موضوع مورد سؤال است. بنابراین، روایت دلالت بر طهارت موضوع مورد سؤال می‌کند. توجّه باشد که ثوب در روایت، فاقد خصوصیّت است (جامع المدارک فی شرح مختصر النافع ج۵ ص۱۸۵، کتاب الطهارة مرحوم اراکی ج۱ ص۳۵۱).

روایت ششم: روایت علی بن رئاب از مولا ابی عبد الله علیه السّلام.

بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.

۱) نسخه‌ی قرب الاسناد: احمد و عبد الله ابنا محمّد بن عیسی عن الحسن بن محبوب عن علیّ بن رئاب قال: سألت ابا عبد الله علیه السّلام عن الخمر و النبیذ و المسکر یصیب ثوبی اغسله او اصلّی فیه؟ قال: صلّ فیه الّا ان تقذره فتغسل منه موضع الاثر، انّ الله تبارک و تعالی انّما حرّم شربها (قرب الاسناد، ص۱۶۳).

۲) نسخه‌ی وسائل الشیعة: سند و متن روایت در وسائل مثل قرب الاسناد است (وسائل، طبع آل البیت، ج۳ ص۴۷۲).

۳) نسخه‌ی بحار الانوار: سند و متن روایت در بحار مثل قرب الاسناد است (بحار، طبع بیروت، ج۷۷ ص۹۶).

بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.

این روایت دارای دو سند است. روایت طبق سند اوّل، صحیحه و طبق سند دوّم به خاطر جهالت عبد الله بن محمّد، ضعیفه است.