1404/03/03
بسم الله الرحمن الرحیم
خمر-رجوع به روایات-طائفه دوّم/نجاسات/کتاب الطهارة
موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/خمر-رجوع به روایات-طائفه دوّم
روایت چهارم: روایت حسین بن موسی الحنّاط از مولا ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
۱) نسخه تهذیب: عنه (سعد بن عبد الله) عن محمّد بن الحسن عن ایّوب بن نوح عن صفوان عن حمّاد بن عثمان قال حدّثنی الحسین بن موسی الحنّاط قال: سألت ابا عبد الله علیه السّلام عن الرجل یشرب الخمر ثمّ یمجّه من فیه فیصیب ثوبی فقال لا بأس (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۱ ص۲۸۰).
۲) نسخه‌ی استبصار: سند و متن روایت در استبصار مثل تهذیب است (استبصار، تحقیق خرسان، ج۱ ص۱۹۰).
۳) نسخه‌ی وافی: سند و متن روایت در وافی مثل تهذیب است (وافی ج۶ ص۲۲۱).
۴) نسخه‌ی وسائل الشیعة: و عنه (سعد بن عبد الله) عن محمّد بن الحسین عن ایّوب بن نوح ..... تا آخر سند و متن تهذیب (وسائل، طبع آل البیت، ج۳ ص۴۷۳).
توجّه:
در تعلیقه وسائل آمده که در بعضی از نسخ، حسن بن موسی الحنّاط است.
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
نکته الف: مرحوم شیخ طوسی در تهذیب و استبصار روایت را از سعد بن عبد الله القمی نقل فرموده. سند شیخ به این راوی، صحیح است.
نکته ب: در اکثر کتب رجال آمده که سعد بن عبد الله از محمّد بن الحسین بن ابی الخطّاب نقل روایت می‌کند و لذا صواب، نسخه‌ی وسائل الشیعة است (الموسوعة الرجالیّة ج۶ ص۳۱۰ و ص۳۱۱).
نکته ج: در سند روایت طبق نسخه‌ی تهذیب و استبصار و وافی و وسائل الشیعة، الحسین بن موسی الحنّاط آمده است. این راوی، امامی و ثقه است (رجال نجاشی ص۴۵). در تعلیقه وسائل الشیعة ج۳ ص۴۷۳ آمده که در نسخه‌ای الحسن بن موسی الحنّاط است. این راوی نیز امامی و ثقه است (رجال نجاشی ص۴۲). در رجال نجاشی ص۴۲ آمده: الحسن بن موسی الخشاب. در جامع الرواة ج۱ ص۲۵۶ لقب حنّاط و خیّاط را لقب برای یک راوی می‌داند و صواب طبق کلام ایضاح الاشتباه ص۱۵۰، حنّاط است. بنابراین، روایت طبق جمیع نسخ، صحیحه است.
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
عدم بأس از اصابت خمر به ثوب، به نحو عموم، دلالت بر طهارت ثوب و نتیجتاً طهارت خمر دارد و قدر متیقّن از خمر، موضوع مورد سؤال است. بنابراین، روایت دلالت بر طهارت موضوع مورد سؤال می‌کند. توجّه باشد که ثوب در روایت، فاقد خصوصیّت است.
در روایت آمده: یمجّه من فیه. مجّ به معنای رمی است (المحکم و المحیط ج۵ ص۴۴۶ و ج۷ ص۲۳۳، القاموس المحیط ج۱ ص۲۸۲، المصباح المنیر ج۲ ص۵۶۴، تاج العروس ج۳ ص۴۷۹ و .....).
روایت پنجم: روایت عبد الحمید بن ابی الدیلم از مولا ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
۱) نسخه‌ی تهذیب: سعد عن احمد بن محمّد عن العبّاس بن معروف و عبد الله بن الصّلت عن صفوان بن یحیی عن اسحاق بن عمّار عن عبد الحمید بن ابی الدیلم قال: قلت لابی عبد الله علیه السّلام رجل یشرب الخمر فبصق فاصاب ثوبی من بصاقه فقال لیس بشیئ (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۱ ص۲۸۲).
۲) نسخه‌ی استبصار: سند و متن روایت در استبصار مثل تهذیب است با اختلافی قلیل در متن (استبصار، تحقیق خرسان، ج۱ ص۱۹۱).
۳) نسخه‌ی وافی: سند و متن روایت در وافی مثل تهذیب است (وافی، ج۶ ص۲۲۳).
۴) نسخه‌ی وسائل الشیعة: سند و متن روایت در وسائل مثل تهذیب است (وسائل، طبع آل البیت، ج۳ ص۴۷۳).
۵) نسخه‌ی هدایة الامّة: سئل الصّادق علیه السّلام عن رجل یشرب الخمر ..... تا آخر متن تهذیب (هدایة، ج۱ ص۳۷۶).
توجّه:
مرحوم شیخ طوسی در موضعی دیگر از تهذیب، این روایت را با اختلافی قلیل در متن، با سند دیگری نقل فرموده است.
نسخه‌ی تهذیب: عنه (محمّد بن احمد بن یحیی) عن العبّاس بن معروف عن صفوان بن یحیی عن اسحاق بن عمّار عن أبی الدیلم قال: قلت لابی عبد الله علیه السّلام رجل یشرب الخمر فبزق فاصاب ثوبی من بزاقه فقال لیس بشیئ (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۹ ص۱۱۵ و وسائل الشیعة طبع آل البیت، ج۲۵ ص۳۷۷).
