کتاب الطهارة/نجاسات/اهل کتاب/رجوع به اجماع

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/اهل کتاب/رجوع به اجماع

عبارت مستند الشیعة: و امّا الثانی (المفید فی الرسالة العزیّة) فلانّه انّما حکم بالکراهة و ارادة المعنی اللغوی منها فی عرف القدماء شائعة و هی الملائمة لدعوی الاجماع علی النجاسة من تلامیذه مع کونه رئیس الفرقة.

عبارت کتاب الطهارة شیخ انصاری: لم یظهر ممّن عداه (ابن الجنید) مخالفة فی المسألة عدا ما ربّما یحکی عن العمّانی ..... و المفید فی الرسالة العزّیة حیث صرّح بالکراهة مع قوّة احتمال ارادة الحرمة او العدول عنها و لو بقرینة عدم تعرّض اتباعه لنقل مذهبه و دعوی الاجماع علی خلافه.

۳) مرحوم شیخ طوسی.

این فقیه در کتب خود، سه عملکرد دارد.

الف: در بعضی از کتب خود مثل تهذیب ج۱ ص۲۲۳ ادّعای اجماع کرده بر اینکه اهل کتاب نجس هستند.

عبارت تهذیب: اجمع المسلمون علی نجاسة المشرکین و الکفّار اطلاقا و ذلک ایضا یوجب نجاسة أسآرهم و یدلّ ایضا علیه ما اخبرنی به الشیخ ایّده الله تعالی عن .....

توجّه:

ادّعای اجماع مسلمین بر نجاست اهل کتاب، محلّ تأمّل است.

ب: در بعضی از کتب خود مثل خلاف ج۴ ص۴۰۶ و الاقتصاد الهادی ص۲۵۴ و استبصار ج۱ ص۱۸ و مبسوط ج۱ ص۹۵ اهل کتاب را نجس می‌داند بدون اینکه ادّعای اجماع و یا عدم خلاف بکند.

عبارت خلاف: انّ ذبائح اهل الذمّة محرّمة و طعامهم الذی یباشرونه بایدیهم نجس و لا یجوز أکله لقوله تعالی انّما المشرکون نجس.

عبارت الاقتصاد: فابن آدم طاهر السؤر الّا من کان محکوما بکفره فانّه نجس السؤر سواء کان کافر اصل او کافر ملّة.

عبارت استبصار: لا یحکم له (الکافر) بالنجاسة الّا مع العلم بحاله.

عبارت مبسوط: انّ المشرک نجس.

توجّه:

مرحوم شیخ در استبصار ج۱ ص۱۸ و در الجمل و العقود ص۱۵۵ و در مبسوط ج۲ ص۹، اهل کتاب را مصداق کافر می‌داند و در مبسوط ج۴ ص۲۰۹ اهل کتاب را مصداق مشرک می‌داند.

ج: در نهایه ص۵۸۹ مؤاکله با اهل کتاب را حرام و اهل کتاب را نجس می‌دانند ولی در ذیل همین صفحه، مؤاکله با اهل کتاب را مکروه می‌دانند.

عبارت نهایه: و لا یجوز مؤاکلة الکفّار علی اختلاف مللهم و لا استعمال اوانیهم الّا بعد غسلها بالماء. و کلّ طعام تولّاه بعض الکفّار بایدیهم و باشروه بنفوسهم لم یجز اکله لانّهم انجاس ینجس الطّعام بمباشرتهم ایّاه و قد رخّص فی جواز استعمال الحبوب و ما اشبهها ممّا لا یقبل النجاسة و ان باشروه بایدیهم ..... و یکره ان یدعو الانسان احدا من الکفّار الی طعامه فیأکل معه فان دعاه فلیامره بغسل یدیه ثمّ یأکل معه ان شاء.

توجیهات برای عملکرد شیخ در نهایه:

اوّل از طرف مرحوم ابن ادریس در سرائر ج۳ ص۱۲۳.

عبارت سرائر: رویت روایة شاذّة انّه یکره ان یدعو الانسان احدا من الکفّار الی طعامه فیأکل معه فان دعاه فلیأمره بغسل یده ثمّ یأکل معه ان شاء اوردها شیخنا فی نهایته ایراداً لا اعتقادا و هذه الرّوایة لا یلتفت الیها .....

دوّم از طرف مرحوم محقّق در نکت النهایة ج۳ ص۱۰۷.

عبارت نکت: هذا یحمل علی حال الضرورة او مؤاکلته الیاب.... (لوامع الاحکام ص۱۳۵، کتاب الطهارة مرحوم شیخ انصاری ج۵ ص۱۰۸)

سوّم از طرف مرحوم صاحب معالم در معالم ج۲ ص۵۲۴.

عبارت معالم: و لعلّ مراده المؤاکلة الّتی لا تتعدّی معها النجاسة کان یکون الطعام جامدا او فی اوانی متعدّدة .....