1403/12/04
بسم الله الرحمن الرحیم
کتاب الطهارة/نجاسات/اهل کتاب/رجوع به روایات/طائفه دوّم
موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/اهل کتاب/رجوع به روایات/طائفه دوّم
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
نکته‌ی الف: مرحوم شیخ در تهذیب روایت را از محمّد بن احمد بن یحیی بن عمران اشعری نقل فرموده. سند شیخ به این راوی، در مشیخه‌ی تهذیب ص۷۱ آمده است. سند شیخ به این راوی، متعدّد است که بعضی، صحیح است و صحّت بعض کفایت می‌کند.
نکته‌ی ب: این روایت، صحیحه است چون تمامی رواة در سند، امامی و ثقه هستند. (ملاذ الاخیار ج۳ ص۱۴۹ و ج۱۰ ص۴۱۳).
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
وجوب غسل ید که از جمله‌ی تغسل یدیها استفاده می‌شود، تناسب با نجاست عرضیّه جاریه نصرانیّه دارد. بنابراین، این روایت دلالت بر طهارت ذاتی و نجاست عرضی نصرانیّه می‌کند و به ضمیمه‌ی عدم القول بالفصل دلالت بر طهارت ذاتی جمیع اهل کتاب دارد. توجّه باشد که سؤال راوی از مولا امام رضا علیه السّلام، به طریق فرض است (حاشیه مرحوم وحید بهبهانی بر وافی ص۲۰۵).
روایت هشتم: روایت اسماعیل بن جابر از مولا ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
۱) نسخه‌ی محاسن: عنه (احمد بن محمّد بن خالد) عن ابیه عن صفوان عن اسماعیل بن جابر قال: قلت لابی عبد الله علیه السّلام فی طعام اهل الکتاب فقال لا تأکله ثمّ سکت هنیئة ثمّ قال لا تأکله ثم سکت هنیئة ثمّ قال لا تأکله و لا تترکه تقول انّه حرام و لکن تترکه تنزّهاً عنه انّ فی آنیتهم الخمر و لحم الخنزیر (محاسن ج۲ ص۴۵۴).
۲) نسخه‌ی کافی: ابو علی الاشعری عن محمّد بن عبد الجبّار عن صفوان بن یحیی عن اسماعیل بن جابر قال: قلت لابی عبد الله علیه السّلام ما تقول فی طعام اهل الکتاب فقال ..... تا آخر متن محاسن (کافی طبع اسلامیّه ج۶ ص۲۶۴ و طبع دار الحدیث ج۱۲ ص۲۷۵).
۳) نسخه‌ی تهذیب: محمّد بن یعقوب عن ابی علیّ الاشعری ..... تا آخر سند و متن کافی (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۹ ص۸۷).
۴) نسخه‌ی وافی: سند و متن روایت در وافی مثل کافی است (وافی، ج۱۹ ص۱۲۷).
۵) نسخه‌ی وسائل الشیعة: سند و متن روایت در وسائل مثل کافی است با اختلافی قلیل در متن (وسائل، طبع آل البیت، ج۲۴ ص۲۱۰).
توجّه:
در وسائل در ذیل روایت آمده است: محمّد بن الحسن باسناده عن محمّد بن یعقوب مثله.
۶) نسخه‌ی بحار الانوار: سند و متن روایت در بحار مثل محاسن است. با اختلافی قلیل در متن (بحار، طبع بیروت، ج۷۷ ص۵۰).
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
نکته‌ی الف: روایت طبق نسخه‌ی محاسن، همان طوریکه قبلاً گفته شد، صحیحه است چون تمامی رواة امامی و ثقه هستند.
نکته‌ی ب: مرحوم شیخ در تهذیب روایت را از مرحوم کلینی نقل فرموده. سند شیخ به این راوی عظیم الشأن، در مشیخه‌ی تهذیب ص۵ آمده است. سند، صحیح است و لذا روایت طبق نسخه‌ی کافی و تهذیب نیز صحیحه است چون طبق این دو نسخه نیز تمامی رواة امامی و ثقه هستند.
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
گفته شده که دو فقره از روایت دلالت بر طهارت اهل کتاب دارد.
الف: فقره‌ی لا تأکله و لا تترکه تقول انّه حرام و لکن تترکه تنزّها عنه. این فقره دلالت دارد بر اینکه نهی از اکل طعام اهل کتاب، نهی تنزیهی و کراهی است (مستند الشیعة ج۱ ص۲۰۱، مجمع الفائدة ج۱۱ ص۲۳۰، مشرق الشمسین ص۴۲۶ و .....) و نهی تنزیهی و کراهی دلالت بر طهارت اهل کتاب می‌کند چون اگر اهل کتاب نجس باشند، اکل طعام اهل کتاب باید حرام باشد نه مکروه به خاطر اینکه ابدان اهل کتاب به طعام طبخ شده‌ی توسّط آنها، ملاقات می‌کند و در این ملاقات، عادة و غالبا رطوبت در بین است.
ب: فقره‌ی انّ فی آنیتهم الخمر و لحم الخنزیر. این فقره علّت برای کراهت اکل طعام اهل کتاب است. این علیّت دلالت بر نجاست عرضیّه اهل کتاب دارد چون در معرض خمر و لحم خنزیر بودن اوانی اهل کتاب، علّت برای کراهت اکل طعام قرار داده شده است نه معرضیّت برای ملاقات با ابدان اهل کتاب (مشارق الشموس ج۴ ص۱۶۰، مسالک الافهام ج۱۲ ص۸۸، بحوث فی شرح العروة ج۳ ص۲۷۹).
