« فهرست دروس
درس خارج فقه استاد قادر حیدری فسائی

1403/11/06

بسم الله الرحمن الرحیم

کتاب الطهارة // نجاسات // اهل کتاب // رجوع به روایات // طائفه اوّل

 

موضوع: کتاب الطهارة // نجاسات // اهل کتاب // رجوع به روایات // طائفه اوّل

 

۲) نسخه‌ی من لا یحضر: رویٰ زرارة عنه (ابی عبد الله) علیه السّلام انّه قال فی آنیة المجوس ..... تا آخر متن محاسن[1] .

۳) نسخه‌ی وافی: سند و متن روایت در وافی مثل من لا یحضر است[2] .

۴) نسخه‌ی وسائل الشیعة: سند و متن روایت در وسائل ج۳ ص۴۲۲ و ج۲۴ ص۲۱۲ مثل سند و متن محاسن است و سند و متن روایت در وسائل ج۲۴ ص۲۱۰ مثل سند و متن من لا یحضر است.

۵) نسخه‌ی بحار الانوار: سند و متن روایت در بحار ج۷۷ ص۴۶ مثل سند و متن محاسن است.

بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.

نکته الف: در سند روایت طبق نسخه‌ی محاسن، موسی بن بکر قرار دارد. این راوی، ثقه است چون اصحاب اجماع مثل صفوان و عبد الله بن المغیرة و یونس بن عبد الرحمن از او نقل روایت کرده‌اند[3] . ولی در امامی بودن این راوی اختلاف است. بعضی این راوی را واقفی می‌دانن[4] و بعضی این راوی را امامی می‌دانند[5] و بعضی صراحتاً متعرّض امامی بودن و یا نبودن این راوی نشده‌اند[6] . مرحوم مجلسی دوّم در الوجیزه ص۱۸۵ این راوی را ضعیف می‌داند ولی در تکملة الرّجال مرحوم کاظمی ج۲ ص۵۳۹ آمده است:

بخط المجلسی رحمه الله «و لم یثبت کونه واقفیا و ان کان الشیخ قد حکم به فی کتاب الرّجال فانّ ابا عمرو الکشی و ابا العبّاس النجاشی لم یرویا ذلک اصلا و الاصحّ انّه ممدوح و حدیثه حسن».

بنابراین، این روایت طبق نسخه‌ی محاسن، صحیحه و یا موثّقه است چون بقیّه رواة در سند، امامی و ثقه هستند.

نکته ب: مرحوم صدوق در من لا یحضر روایت را از زراره نقل فرموده. سند صدوق به این راوی، در مشیخه‌ی من لا یحضر ج۴ ص۴۲۵ آمده است. سند، صحیح و روایت نتیجتاً صحیحه است.[7] .

بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.

از طرفی اغسلوها صیغه امر است و صیغه‌ی امر ظهور در وجوب دارد و فهم متشرّعه از وجوب غسل آنیه، نجاست آنیه‌ای است که مجوسی با آن برخورد کرده است و فهم متشرّعه در مرحله‌ی دوّم، نجاست مجوسی است. از طرفی دیگر ظاهر این است که نجاست مجوسی، نجاست ذاتی است. بنابراین، روایت دلالت بر نجاست ذاتیّه مجوسی و به ضمیمه‌ی عدم القول بالفصل دلالت بر نجاست جمیع اهل کتاب و جمیع کفّار می‌کند. توجّه باشد که در نجاست بین حال اضطرار و حال عدم اضطرار تفاوت نیست. البتّه این روایت به خاطر مباحث گذشته باید حمل بر رطوبت شود.

 


[1] من لایحضر ج۳ ص۳۴۸.
[2] وافی، ج۱۹ ص۱۲۸.
[3] صفوان در تهذیب ج۷ ص۳۲۴، ابن المغیرة در کافی ج۴ ص۵۲، یونس در کافی ج۲ ص۲۵.
[4] مثل شیخ در رجال ص۳۴۳، خواجوئی در الفوائد الرجالیّة ص۱۴۶، نراقی در شعب المقال ص۳۱۶، شوشتری در قاموس ج۱۰ ص۲۷۱، علّامه حلّی در رجال ص۲۵۷، فاضل مقداد در التنقیح ج۱ ص۱۸۰، عاملی در مدارک ج۳ ص۱۷۷، محقّق اردبیلی در مجمع الفائدة ج۲ ص۸۴، سبزواری در ذخیره ج۲ ص۱۹۸، ابن فهد در المهذّب ج۱ ص۳۲۴، شهید اوّل در ذکری ج۳ ص۴۳، فخر المحقّقین در ایضاح الفوائد ج۳ ص۳۷۶، فاضل آبی در کشف الرموز ج۲ ص۱۷۰.
[5] مثل استرابادی در تعلیقه بر رجال کشّی ج۱ ص۱۲۰، مامقانی در تنقیح المقال رحلی ج۳ ص۲۵۴.
[6] مثل نجاشی در رجال ص۴۰۷.
[7] روضة المتّقین ج۷ ص۴۸۹.
logo