کتاب الطهارة/نجاسات/اهل کتاب/رجوع به آیات

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/اهل کتاب/رجوع به آیات

آیه‌ی دوّم: آیه‌ی ﴿و طعام الّذین اوتوا الکتاب حلّ لکم و طعامکم حلّ لهم﴾ (سوره‌ی مائده، آیه‌ی ۵).

بحث اوّل: درباره‌ی مفاد آیه.

مفاد اجمالی آیه‌ی مبارکه این است که طعام اهل کتاب برای شما حلال است و طعام شما برای آنها حلال است.

بحث دوّم: درباره‌ی کیفیّت استدلال.

از طرفی کلمه‌ی طعام در آیه‌ی مبارکه مطلق شمولی است. این کلمه به واسطه‌ی اطلاق، شامل کلّیه اطعمه‌ی اهل کتاب می‌شود. اعمّ از اینکه جسم اهل کتاب به آن برخورد کرده باشد و یا خیر و اعمّ از اینکه رطوبت در بین باشد و یا خیر. مؤیّد اطلاق، اطلاق فقره‌ی «طعامکم حلّ لهم» است. از طرفی دیگر لازمه‌ی حلّیت طعام مطلق، به واسطه‌ی قرینه‌ی خارجی دالّه بر حرمت شیئ نجس، طهارت طعام و نتیجتاً طهارت اهل کتاب است. بنابراین، آیه‌ی مبارکه دلالت بر طهارت اهل کتاب می‌کند. (ذخیره ج۱ ص۱۵۱، معتصم الشیعة ج۲ ص۷۹، حدائق ج۵ ص۱۶۹).

اقول:

از طرف قائلین به نجاست اهل کتاب، دو جواب از آیه‌ی مبارکه داده شده است.

جواب اوّل: مراد از طعام در فقره‌ی طعام الّذین اوتوا الکتاب حلّ لکم، حبوب و شبه حبوب است (خصوصیّت حبوب، جمود است. بنابراین، حلّیت طعام اهل کتاب منافات با نجاست اهل کتاب ندارد). قرینه‌ی بر این اراده، دو قرینه است.

قرینه‌ی اوّل: روایات.

روایت اوّل: روایت قتیبه از ابی عبد الله علیه السّلام.

نسخه‌ی کافی: ابو علیّ الاشعریّ عن محمّد بن عبد الجبّار عن محمّد بن اسماعیل عن علیّ بن النّعمان عن ابن مسکان عن قتیبة الاعشیٰ قال: سأل رجل ابا عبد الله علیه السّلام و انا عنده فقال له الغنم یرسل فیها الیهودیّ و النصرانیّ فتعرض فیها العارضة فیذبح أ نأکل ذبیحته فقال ابو عبد الله علیه السّلام لا تدخل ثمنها مالک و لا تأکلها فانّما هو الاسم و لا یؤمن علیه الّا مسلم فقال له الرّجل قال الله تعالی الیوم احلّ لکم الطیّبات و طعام الّذین اوتوا الکتاب حلّ لکم فقال له ابو عبد الله علیه السّلام کان ابی علیه السّلام یقول انّما هو الحبوب و اشباهها. (تفسیر عیّاشی ج۱ ص۲۹۵، کافی طبع اسلامیّه ج۶ ص۲۴۰ و طبع دار الحدیث ج۱۲ ص۲۰۰، تهذیب ج۹ ص۶۴، استبصار ج۴ ص۸۱، عوالی اللئالی ج۳ ص۴۵۴، وافی ج۱۹ ص۲۵۰، وسائل الشیعة ج۲۴ ص۴۸ و ج۲۴ ص۲۰۵، هدایة الامّة ج۸ ص۳۹، بحار الانوار ج۶۳ ص۲۴، مستدرک الوسائل ج۱۶ ص۱۴۷ و ج۱۶ ص۱۹۸).

روایت دوّم: روایت قتیبه از ابی عبد الله علیه السّلام.

نسخه‌ی کافی: بعض اصحابنا عن منصور بن العبّاس عن عمرو بن عثمان عن قتیبة الاعشیٰ عن ابی عبد الله علیه السّلام قال: رأیت عنده رجلاً یسأله ..... فقال له بعض من فی البیت فاین قول الله عزّ و جلّ و طعام الّذین اوتوا الکتاب حلّ لکم و طعامکم حلّ لهم فقال انّ ابی علیه السّلام کان یقول ذلک الحبوب و ما اشبهها (کافی طبع اسلامیّه ج۶ ص۲۴۱ و طبع دار الحدیث ج۱۲ ص۲۰۵، وافی ج۱۹ ص۲۵۲، وسائل الشیعة ج۲۴ ص۵۰).