1403/09/24
بسم الله الرحمن الرحیم
کتاب الطهارة/نجاسات/خنزیر/ مرحله سوّم: رجوع به روایات
موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/خنزیر/ مرحله سوّم: رجوع به روایات
روایت پنجم: روایت اسماعیل بن جابر از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
۱) نسخه‌ی محاسن: عنه (احمد بن محمّد بن خالد) عن ابیه عن صفوان عن اسماعیل بن جابر قال: قلت لابی عبد الله علیه السّلام فی طعام اهل الکتاب فقال لا تأکله ثمّ سکت هنیئة ثمّ قال لا تأکله ثمّ سکت هنیئة ثمّ قال لا تأکله و لا تترکه تقول انّه حرام و لکن تترکه تنزّهاً عنه انّ فی آنیتهم الخمر و لحم الخنزیر. (محاسن ج۲ ص۴۵۴).
۲) نسخه‌ی کافی: ابو علی الاشعری عن محمّد بن عبد الجبّار عن صفوان بن یحیی عن اسماعیل بن جابر قال: قلت لابی عبد الله علیه السّلام ما تقول فی طعام اهل الکتاب ..... تا آخر متن محاسن (کافی طبع اسلامیّه ج۶ ص۲۶۴ و طبع دار الحدیث ج۱۲ ص۲۷۵).
۳) نسخه‌ی تهذیب: محمّد بن یعقوب عن ابی علیّ الاشعری ..... تا آخر سند و متن کافی با اختلافی قلیل در متن (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۹ ص۸۷).
۴) نسخه‌ی وافی: سند و متن روایت در وافی مثل کافی است (وافی ج۱۹ ص۱۲۷).
۵) نسخه‌ی وسائل الشیعة: سند و متن روایت در وسائل مثل کافی است با اختلافی قلیل در متن (وسائل، طبع آل البیت، ج۲۴ ص۲۱۰)
توجّه:
در ذیل روایت آمده است: محمّد بن الحسن باسناده عن محمّد بن یعقوب مثله.
۶) نسخه‌ی بحار الانوار: سند و متن روایت در بحار مثل محاسن است (بحار، طبع بیروت، ج۷۷ ص۵۰).
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
نکته الف: روایت طبق نسخه‌ی محاسن، صحیحه است چون تمامی رواة امامی و ثقه هستند. با توجّه به نظریّه حقّ درباره‌ی احمد بن محمّد بن خالد و محمّد بن خالد (تنقیح المقال طبع جدید ج۷ ص۲۷۳ و تنقیح المقال طبع رحلی ج۳ ص۱۱۳).
نکته ب: روایت طبق نسخه‌ی کافی و تهذیب، صحیحه است چون تمامی رواة امامی و ثقه هستند (مرآة العقول ج۲۲ ص۶۲، روضة المتّقین ج۷ ص۴۹۱، ملاذ الاخیار ج۱۳ ص۳۰۲).
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
از طرفی کلمه‌ی خنزیر انصراف قطعی به خنزیر برّی دارد. از طرفی دیگر اگر لحم خنزیر نجس بود، لازمه‌اش این بود که اجتناب از آنیه‌ای که برخورد با لحم خنزیر کرده، الزامی باشد نه تنزیهی و کراهی. بنابراین، روایت دلالت می‌کند بر اینکه لحم خنزیر و نتیجتاً خنزیر، طاهر است (ملاذ الاخیار ج۱۴ ص۳۰۳، بحوث فی شرح العروة ج۳ ص۲۳۰).
طائفه سوّم: روایتی که مدلول آن، طهارت خنزیر بحری است. مثل روایت عبد الرحمن بن الحجّاج از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
۱) نسخه‌ی کافی: ابو علی الاشعری عن محمّد بن عبد الجبّار عن صفوان بن یحیی عن عبد الرحمن بن الحجّاج قال: سأل ابا عبد الله علیه السّلام رجل و انا عنده عن جلود الخزّ فقال لیس بها بأس فقال الرّجل جعلت فداک انّها فی بلادی و انّما هی کلاب تخرج من الماء فقال ابو عبد الله علیه السّلام اذا خرجت من الماء تعیش خارجة من الماء فقال الرّجل لا قال فلا بأس (کافی طبع اسلامیّه ج۶ ص۴۵۱ و طبع دار الحدیث ج۱۳ ص۳۹).
چهار نسخه‌ی دیگر روایت در مبحث کلب ذکر شد (علل الشرائع ج۲ ص۳۵۷، وسائل الشیعة ج۴ ص۳۶۲، وافی ج۲۰ ص۷۲۵، بحار الانوار ج۸۰ ص۲۱۸ و ص۲۲۴).
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
قبلاً اثبات شد که این روایت، صحیحه است.
