کتاب الطهارة/نجاسات/کلب/رجوع به روایات

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/کلب/رجوع به روایات

طائفه سوّم: روایتی که مدلول آن، طهارت کلب بحری است. مثل روایت عبد الرّحمن بن الحجّاج از ابی عبد الله علیه السّلام.

بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.

۱) نسخه‌ی کافی: ابو علی الاشعری عن محمّد بن عبد الجبّار عن صفوان بن یحیی عن عبد الرّحمن بن الحجّاج قال: سأل ابا عبد الله علیه السّلام رجل و انا عنده عن جلود الخزّ فقال لیس بها بأس فقال الرّجل جعلت فداک انّها فی بلادی و انّما هی کلاب تخرج من الماء فقال ابو عبد الله علیه السّلام اذا خرجت من الماء تعیش خارجة من الماء فقال الرّجل لا قال فلا بأس (کافی طبع اسلامیّه ج۶ ص۴۵۱ و طبع دار الحدیث ج۱۳ ص۳۹).

۲) نسخه‌ی علل الشرائع: ابی رحمه الله قال حدّثنا علی بن ابراهیم عن ابیه عن صفوان بن یحیی عن عبد الرحمن بن الحجّاج قال: ...... فقال لیس به بأس فقلت جعلت فداک انها علاجی و انّما هی کلاب تخرج من الماء فقال اذا خرجت تعیش خارجا من الماء قلت لا قال لیس به بأس. (علل ج۲ ص۳۵۷).

۳) نسخه‌ وافی: سند و متن روایت در وافی مثل کافی است (وافی ج۲۰ ص۷۲۵).

۴) نسخه‌ی وسائل الشیعة: محمّد بن یعقوب عن ابی علیّ الاشعری ...... تا آخر سند کافی. قال: سأل ابا عبد الله علیه السّلام رجل و انا عنده عن جلود الخزّ فقال لیس بها بأس فقال الرّجل جعلت فداک انّها علاجی و انّما هی کلاب تخرج من الماء فقال ابو عبد الله علیه السّلام اذا خرجت من الماء تعیش خارجة من الماء فقال الرّجل لا قال لیس به بأس (وسائل، طبع آل البیت ج۴ ص۳۶۲).

۵) نسخه‌ی بحار الانوار: سند و متن روایت در بحار مثل علل الشرائع است (بحار، طبع بیروت، ج۸۰ ص۲۱۸ و ج۸۰ ص۲۲۴).

بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.

نکته الف: در سند روایت طبق تمامی نسخ، عبد الرحمن بن الحجّاج وجود دارد. این راوی:

اوّلاً: ثقه است چون اصحاب اجماع از این راوی نقل روایت کرده‌اند. مثل صفوان بن یحیی در تهذیب ج۵ ص۳۳ و ابن ابی عمیر در کافی طبع اسلامیّه ج۴ ص۴۲۲ و یونس بن عبد الرحمن در کافی همان طبع ج۳ ص۲۶۷ و عبد الله بن بکیر در تهذیب ج۳ ص۲۱۳ و حمّاد بن عثمان در کافی همان طبع ج۴ ص۳۴۱.

و در رجال مرحوم نجاشی ص۲۳۸ درباره‌ی این راوی آمده است: کان ثقة ثقة ثبتاً وجهاً (کلمه‌ی ثبت به فتح باء و کلمه‌ی وجه، از الفاظ توثیق است. الرسائل الرجالیّة مرحوم کلباسی ج۳ ص۴۶ و الرواشح مرحوم میرداماد ص۶۰).

ثانیاً: درباره‌ی امامی بودن این راوی، سه نظر وجود دارد.

اوّل: بعضی معتقدند که این راوی، امامی است و در هیچ مقطع زمانی غیر امامی نبوده است (تنقیح المقال طبع رحلی ج۲ ص۱۴۲).

دوّم: بعضی معتقدند که این راوی، از واقفه بوده ولی از وقف رجوع کرده است.

عبارت مرحوم شیخ طوسی در کتاب الغیبة ص۷۱ به این صورت است: و لأجلها (لأجل المعجزات علی ید الرّضا علیه السّلام الدالّة علی صحّة امامته) رجع جماعة من القول بالوقف مثل عبد الرحمن بن الحجّاج و رفاعة بن موسی و یونس بن یعقوب و جمیل بن درّاج و حمّاد بن عیسی و غیرهم و هؤلاء من اصحاب ابیه الّذین شکوا فیه و رجعوا.

سوّم: این راوی از طرف بعضی (نامعلوم) متّهم شده که از کیسانیّه است.

عبارت مرحوم نجاشی در رجال ص۲۳۷ به این صورت است: و رمی بالکیسانیة، روی عن ابی عبد الله و ابی الحسن علیهما السّلام و بقی بعد ابی الحسن علیه السّلام و رجع الی الحقّ و لقی الرضا علیه السلام.