کتاب الطهارة/نجاسات/کلب/رجوع به روایات

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/کلب/رجوع به روایات

روایت هشتم: روایت ابی بصیر از ابی عبد الله علیه السّلام.

بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.

۱) نسخه‌ی تهذیب: محمّد بن علیّ بن محبوب عن احمد بن محمّد عن عثمان بن عیسی عن عبد الله بن مسکان عن ابی بصیر عن ابی عبد الله علیه السّلام قال: من مسّ کلبا فلیتوضّأ (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۱ ص۲۳).

۲) نسخه‌ی استبصار: سند و متن روایت در استبصار مثل تهذیب است (استبصار، تحقیق خرسان، ج۱ ص۸۹).

۳) نسخه‌ی وافی: سند و متن روایت در وافی مثل تهذیب است (وافی ج۶ ص۲۰۴).

۴) نسخه‌ی وسائل الشیعة: سند و متن روایت در وسائل مثل تهذیب است (وسائل، طبع آل البیت، ج۱ ص۲۷۵).

بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.

نکته الف: مرحوم شیخ در تهذیب و استبصار این روایت را از محمّد بن علیّ بن محبوب نقل فرموده است. سند شیخ به این راوی در مشیخه‌ی تهذیب ص۷۲ و در مشیخه‌ی استبصار ص۳۲۴ آمده که سندی صحیح است.

نکته ب: این روایت به خاطر عثمان بن عیسی، موثّقه است (ملاذ الاخیار ج۱ ص۱۱۳).

بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.

از طرفی کلمه‌ی کلب انصراف قطعی به کلب برّی دارد. از طرفی دیگر مراد از توضّی، غسل یدین است به خاطر اینکه مسّ انصراف به مسّ به وسیله‌ی ید دارد و به خاطر اینکه اجماع طائفه و روایات قائم شده بر اینکه مسّ کلب از موجبات وضوء نیست (استبصار ج۱ ص۸۹، تهذیب ج۱ ص۲۳، استقصاء الاعتبار ج۲ ص۵۷، کشف الاسرار ج۳ ص۸۴). بنابراین، در صورت تماس ید با کلب، غسل ید واجب است (به خاطر صیغه‌ی امر) و فهم عرف متشرّعه از وجوب غسل ید، نجاست کلب است. بنابراین، روایت دلالت بر نجاست کلب برّی می‌کند. این روایت به خاطر مباحث گذشته باید حمل بر حالت رطوبت شود.

روایات ذیل در عداد طائفه اوّل قرار می‌گیرند.

روایت اوّل: روایت ابو بصیر اسدی و محمّد بن مسلم از ابی عبد الله علیه السّلام.

الخصال عن ابیه عن سعد بن عبد الله عن محمّد بن عیسی الیقطینی عن القاسم بن یحیی عن جدّه الحسن بن راشد عن ابی بصیر و محمّد بن مسلم عن ابی عبد الله عن آبائه علیهم السّلام قال قال امیر المؤمنین علیه السّلام تنزّهوا من قرب الکلاب فمن اصاب الکلب و هو رطب فلیغسله و ان کان جافّا فلینضح ثوبه بالماء (خصال ج۲ ص۶۲۶، وسائل الشیعة ج۳ ص۴۱۷، بحار الانوار ج۱۰ ص۱۰۵ و ج۷۷ ص۵۴).

روایت دوّم: روایت محمّد بن مسلم از من اخبره از ابی عبد الله علیه السّلام.

الکلینی عن علیّ بن ابراهیم عن ابیه عن حمّاد بن عیسی عن حریز عن محمّد عمّن اخبره عن ابی عبد الله علیه السّلام قال اذا مسّ ثوبک الکلب فان کان یابساً فانضحه و ان کان رطباً فاغسله (کافی طبع اسلامیّه ج۳ ص۶۰ و طبع دار الحدیث ج۵ ص۱۷۸ و تهذیب ج۱ ص۲۶۰ و وافی ج۶ ص۲۰۱ و وسائل الشیعة ج۳ ص۴۴۱).