موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/خون حیوان دارای نفس سائله/ رجوع به روایات

بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.

از طرفی کلمه‌ی الدّم در نقط الدّم و نتیجتاً ضمیر ها در یغسله، مطلق شمولی است و لذا این کلمه‌ بواسطه‌ی اطلاق شامل کلیّه افراد و مصادیق دم جز دم بُرغُوث می‌شود. و ترک استفصال نیز مؤیّد شمول است. از طرفی دیگر جمله‌ی یغسله در جواب امام علیه السّلام جمله‌ی خبریّه در مقام طلب است و جمله‌ی خبریّه در مقام طلب دلالت بر وجوب می‌کند. پس غسل ثوبی که در آن دم وجود دارد، واجب است و عرف متشرّعه از وجوب غسل ثوب، نجاست ثوب و نتیجتاً نجاست دم را می‌فهمد. بنابراین، دم به نحو مطلق نجس است و روایت دلالت دارد بر اینکه دم، کمتر از درهم و یا به مقدار درهم باشد، نجس است اگر چه در اعاده‌ی صلوة، بین دم کمتر از درهم و دم به اندازه‌ی درهم تفاوت است.

روایت پنجم: روایت عمّار بن یاسر از مولا رسول اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم.

بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.

۱) نسخه‌ی سنن بیهقی: ثابت بن حمّاد عن علیّ بن زید عن ابن المسیّب عن عمّار، انّ النبیّ صلّی الله علیه (و آله) و سلّم قال له: یا عمّار ما نخامتک و لا دموع عینیک الّا بمنزلة الماء الّذی فی رکوتک انّما تغسل ثوبک من البول و الغائط و المنیّ و الدّم و القیئ (السّنن الکبری، طبع جدید، ج۱ ص۲۱).

۲) نسخه‌ی کنز العمّال فی سنن الاقوال و الافعال: یا عمّار ما نخامتک و دموع عینیک الّا ...... و المنیّ من الماء الاعظم و الدّم و القیئ. (کنز العمّال ج۹ ص۳۴۹).

۳) نسخه‌ی کنز الفوائد: روی عمّار بن یاسر رحمه الله انّ قال رآنی رسول الله ص و انا اغسل من ثوبی موضعاً ....... فقال یا عمّار و هل نخامتک و دموع عینیک و ما فی ادواتک الّا سواء. انّما یغسل الثوب من البول او الغائط او المنیّ. (کنز الفوائد ج۲ ص۱۸۵).

بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.

نکته الف: در سند این روایت، سه راوی نیاز به بررسی اجمالی دارد.

راوی اوّل: ثابت بن حمّاد بصری. این راوی، امامی و از اصحاب مولا امام صادق علیه السّلام است (رجال شیخ طوسی) ولی مجهول الحال است یعنی رجالیّون شیعه متعرّض ذکر او نشده‌اند و همین موجب ضعف روایت است.

راوی دوّم: علیّ بن زید بن جُدعان. این راوی، امامی است بخاطر روایتی که در بحار الانوار ج۳۶ ص۲۹۳ از این راوی نقل شده است. در تفسیر علیّ بن ابراهیم ج۱ ص۹۴ روایتی از این راوی نقل شده است. علیّ بن ابراهیم در مقدّمه تفسیر ج۱ ص ۴ عبارتی به این صورت دارد: و نحن ذاکرون و مخبرون بما ینتهی الینا و رواه مشایخنا و ثقاتنا عن الّذین فرض الله طاعتهم ..... اگر این عبارت شامل تمامی رواة روایاتی باشد که در تفسیر آمده، این راوی توسّط علیّ بن ابراهیم توثیق شده است ولی اگر این عبارت فقط شامل مشایخ علیّ بن ابراهیم باشد، این راوی توثیق نشده است و در کتب رجال شیعه نیز جز قلیلی از رجالیّین، متعرّض ذکر او نشده‌اند.