درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی
1402/12/02
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/ملاقات با میته‌ی انسان بدون رطوبت/ رجوع به روایات
مرحله‌ی سوّم: رجوع به روایات.
درباره‌ی ملاقات با میته‌ی انسانی، در ابتداء نظر، سه طائفه روایت وجود دارد.
طائفه اوّل: روایاتی که مدلول آنها، نجاست ملاقی با میته‌ی انسانی به نحو مطلق است. به نحو مطلق یعنی اعمّ از اینکه رطوبت در بین باید و یا نباشد.
مثل توقیع شریف حضرت حجّت عج به محمّد بن عبد الله بن جعفر حمیری.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
۱) نسخه‌ی کتاب غیبت شیخ طوسی: مسائل محمّد بن عبد الله بن جعفر الحمیری بسم الله الرّحمن الرّحیم اطال الله بقاءک ....... فروی لنا عن العالم علیه السّلام انّه سئل عن امام قوم صلّی بهم بعض صلوتهم و حدثت علیه حادثة کیف یعمل من خلفه فقال یؤخّر و یقدّم بعضهم و یتمّ صلاتهم و یغتسل من مسّه. التوقیع لیس علی من نحّاه الّا غسل الید ....... (کتاب الغیبة ص۳۷۴).
سه نسخه‌ی دیگر روایت قبلاً بیان شد.
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
قبلاً اثبات شد که روایت طبق نسخه‌ی کتاب الغیبة، حسنه است.
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
از طرفی در عبارت لیس علی من نحّاه الّا غسل الید، غسل ید در صورت مسّ انسان میّت واجب شده است و مقتضای فهم عرف متشرّع از وجوب غسل ید، نجاست ید است. پس شیئ ملاقی با انسان میّت، نجس است. از طرفی دیگر مفعول نحّاه یعنی انسان میّت و همچنین الید مطلق هستند و لذا این دو کلمه بواسطه‌ی اطلاق، شامل مطلق انسان میّت و مطلق ید می‌شوند. اعمّ از اینکه هر دو مرطوب و یا هر دو یابس و یا یکی مرطوب و دیگری یابس باشد. بنابراین، رطوبت شرط نجاست ملاقی نیست. توجّه باشد که بین ید و سایر اشیاء، عدم القول بالفصل وجود دارد.
طائفه دوّم: روایاتی که مدلول آنها، طهارت ملاقی در صورت یبس است.
مثل روایت ابن بکیر از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
۱) نسخه‌ی تهذیب: محمّد بن احمد بن یحیی عن محمّد بن الحسین عن محمّد بن خالد عن عبد الله بن بکیر. قال: قلت لابی عبد الله علیه السّلام الرّجل یبول و لا یکون عنده الماء فیمسح ذکره بالحائط قال: کلّ شیئ یابس ذکیّ. (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۱ ص۴۹).
چهار نسخه‌ی دیگر روایت قبلاً بیان شد.
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
قبلاً اثبات شد که این روایت، موثّقه و یا بخاطر وجود عبد الله بن بکیر در سند، موثّق کالصّحیح است.
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
روایت دلالت دارد بر اینکه هر شیئی که نجس و یابس است، اعمّ از اینکه میته‌ی انسانی و یا غیر میته‌ی انسانی باشد، نجاست آن به غیر سرایت نمی‌کند. بنابراین، اگر شیئی ملاقات با میته‌ی انسانی کرد، در صورت یبس ملاقی و میته، شیئ ملاقی طاهر است.
