درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/ملاقات با میته‌ی غیر انسان بدون رطوبت/ رجوع به روایات

اقول:

مقدّمه: طائفه اوّل و سوّم و چهارم از روایات، از مولا ابی عبد الله علیه السّلام و طائفه دوّم از روایات، از مولا موسی بن جعفر علیهما السّلام است. بنابراین، طائفه دوّم به علّت تأخیر از بقیّه طوائف، در آخر عملیّات استنباطی قرار می‌گیرد.

با حفظ این مقدّمه، درباره‌ی طوائف اربعه روایات باید سه عملیّات استنباطی انجام یگیرد.

عملیّات اوّل: طائفه اوّل با طائفه سوّم سنجیده می‌شود. سپس نتیجه‌ی این سنجش اوّل، با طائفه چهارم سنجیده می‌شود. سپس نتیجه‌ی این سنجش دوّم، با طائفه دوّم سنجیده می‌شود.

توضیح و تطبیق: شیئی که ملاقی با میته است، دو صورت دارد.

صورت اوّل: شیئ، ملاقی با میته‌ی مرطوب است.

حکم صورت اوّل: بین طائفه اوّل و طائفه سوّم، نسبت عموم و خصوص من وجه است. (چون طائفه اوّل دلالت دارد بر اینکه شیئی که ملاقی با میته است، مطلقا نجس است. مطلقا یعنی اعمّ از اینکه میته، مرطوب و یا یابس باشد. و طائفه سوّم دلالت دارد بر اینکه شیئی که ملاقی با نجس یابس است، مطلقا طاهر است. مطلقا یعنی اعمّ از اینکه نجس یابس، میته و یا غیر میته است. مادّه‌ی افتراق طائفه اوّل، ملاقی با میته مرطوب و مادّه‌ی افتراق طائفه سوّم، ملاقی با عذره‌ی یابس و مادّه‌ی اجتماع این دو طائفه، ملاقی با میته‌ی یابس است). بنابراین، نتیجه‌ی سنجش طائفه اوّل با طائفه سوّم این است که صورت اوّل، نجس است. این نتیجه، با طائفه چهارم سنجیده می‌شود. طائفه چهارم هم دلالت بر نجاست صورت اوّل می‌کند. این نتیجه، با طائفه دوّم سنجیده می‌شود. طائفه دوّم دلالت بر طهارت صورت اوّل می‌کند. بنابراین، درباره‌ی این صورت اوّل، تعارض تحقّق پیدا می‌کند.

صورت دوّم: شیئ، ملاقی با میته‌ی یابس است.

حکم صورت دوّم: بین طائفه اوّل و طائفه سوّم همان‌طوریکه گفته شد، نسبت عموم و خصوص من وجه است. بنابراین، نتیجه‌ی سنجش طائفه اوّل با طائفه سوّم این است که در صورت دوّم، تعارض تحقّق پیدا می‌کند. (چون ملاقی با میته‌ی یابس، مادّه‌ی اجتماع این دو طائفه است و لذا طائفه اوّل دلالت بر نجاست صورت دوّم و طائفه سوّم دلالت بر طهارت صورت دوّم می‌کند). این نتیجه، با طائفه چهارم سنجیده می‌شود. طائفه چهارم دلالت بر طهارت صورت دوّم می‌کند. یعنی تعارض به حال خود باقی است. این نتیجه، با طائفه دوّم سنجیده می‌شود. طائفه دوّم نیز دلالت بر طهارت صورت دوّم می‌کند. یعنی تعارض به حال خود باقی است. یعنی تعارضی که در اثر سنجش طائفه اوّل با طائفه سوّم پیدا شده بود، به حال خود باقی است.

نمودار عملیّات اوّل:

سنجش طائفه اوّل با طائفه سوّم سنجیدن نتیجه‌ی سنجش اوّل، با طائفه چهارم سنجیدن نتیجه‌ی سنجش دوّم، با طائفه دوّم.

نتیجه‌ی عملیّات اوّل:

تعارض طهارت و نجاست در شیئ ملاقی با میته‌ی مرطوب و در شیئ ملاقی با میته‌ی یابس.