درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/ملاقات با میته‌ی غیر انسان بدون رطوبت

قال المحقّق صاحب العروة: مسأله ۱۰: ملاقاة المیتة بلا رطوبة مسریة لا توجب النّجاسة علی الاقویٰ و ان کان الاحوط غسل الملاقي خصوصاً فی میتة الانسان قبل الغسل.

مقدّمه اوّل: فتوای صاحب عروه.

ملاقات با میته بدون اینکه رطوبتی در بین باشد، موجب نجاست ملاقی نیست. اعمّ از اینکه میته، میته انسان و یا غیر انسان باشد. ولی احوط این است که ملاقی، شسته شود. مخصوصاً اگر ملاقات با میته انسان قبل از غسل او باشد.

مقدّمه دوّم: تبدیل فتویٰ به سؤال.

سؤال اوّل: آیا ملاقات با میته‌ی غیر انسان بدون اینکه رطوبتی در بین باشد، موجب نجاست ملاقی است؟

با حفظ این دو مقدّمه، مراحل تفصیلی استنباط عبارتند از:

مرحله‌ی اوّل: موضوع شناسی بدوی.

موضوع در سؤال فوق، ملاقات و میته‌ی غیر انسان و رطوبت است. مفاد این موضوعات معلوم است و لذا احتیاج به موضوع شناسی ندارند. توجّه باشد که مراد از میته، حیوانی است که روح از بدون او خارج شده بدون اینکه ذبح شرعی به او تعلّق گرفته باشد. (میته غیر ذبح شرعی).

مرحله‌ی دوّم: رجوع به آیات.

در قرآن کریم، آیاتی مربوط به موضوع مورد سؤال وجود ندارد. بنابراین، مسأله مورد بحث فاقد آیات الاحکام است.

مرحله‌ی سوّم: رجوع به روایات.

درباره‌ی ملاقات با میته‌ی غیر انسان، در ابتداء نظر، چهار طائفه روایت وجود دارد.

طائفه اوّل: روایاتی که مدلول آنها، نجاست ملاقی با میته‌ی غیر انسان به نحو مطلق است. به نحو مطلق یعنی اعمّ از اینکه رطوبت در بین باشد و یا نباشد.

روایت اوّل: روایت عمّار ساباطی از ابی عبد الله علیه السّلام.

بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.

۱) نسخه‌ی تهذیب: محمّد بن احمد بن یحیی عن احمد بن یحیی عن احمد بن الحسن بن علیّ بن فضّال عن عمرو بن سعید عن مصدّق بن صدقة عن عمّار الساباطی عن ابی عبد الله علیه السّلام قال: سئل عن الکوز .......... و قال (الامام علیه السّلام) اغسل الاناء الّذی تصیب فیه الجرذ میّتا سبع مرّات ........ (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۱ ص۲۸۴).

۲) نسخه‌ی وافی: التهذیب، محمّد بن احمد عن الفطحیّة عن ابی عبد الله علیه السّلام ........ تا آخر متن تهذیب. (وافی ج۶ ص۲۳۹).

۳) نسخه‌ی وسائل الشیعة: محمّد بن الحسن باسناده عن محمّد بن احمد بن یحیی (عن احمد بن یحیی) عن احمد بن الحسن بن علیّ عن عمرو بن سعید عن مصدّق بن صدقة عن عمّار الساباطی عن ابی عبد الله علیه السّلام قال: سئل عن الکوز ...... الجرذ میّتا سبع مرّات. (وسائل، طبع آل البیت، ج۳ ص۴۹۶).

توجّه: مرحوم صاحب وسائل این روایت طولانی را تقطیع نموده است. و لذا قسمتی از آن در وسائل ج۱ ص۱۹۶ و قسمتی در ج۱ ص۲۳۱ و قسمتی در ج۱ ص۲۴۱ و قسمتی در ج۳ ص۴۰۵ و قسمتی در ج۳ ص۴۱۰ و قسمتی در ج۳ ص۴۶۲ و قسمتی در ج۳ ص۴۶۵ و قسمتی در ج۳ ص۴۶۷ و قسمتی در ج۳ ص۵۲۷ آمده است.

۴) نسخه‌ی هدایة الامّة: قال الصّادق علیه السّلام: اغسل الاناء الّذی تصیب فیه الجرذ میّتا سبع مرّات. (هدایه ج۱ ص۳۸۳).