درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/ بول حمار و بغل و فرس/ مرحله چهارم: رجوع به اجماع

طائفه سوّم: بعضی از فقهاء در این مسئله نقل اجماع و یا عدم خلاف فرموده‌اند.

از فقهاء قرن پنجم:

مرحوم سیّد مرتضی. از طرفی این فقیه در ناصریّات ص۴۴۰ حمار اهلی و وحشی را بالاجماع مأکول اللّحم می‌داند. قال: عندنا انّ اکل الحمار الوحشی و الاهلی ایضا مباح ......... دلیلنا علی صحّة ما ذهبنا الیه بعد الاجماع ......... و این فقیه در الانتصار ص۴۱۲ بغل را بالاجماع مأکول اللّحم می‌داند. قال: و ممّا انفردت به الامامیّة، تحلیل لحوم البغال. (درباره‌ی فرس، نقل اجماع نشده است). از طرفی دیگر این فقیه در ناصریّات ص۸۶ بول و عذره‌ی حیوان مأکول اللّحم را بالاجماع طاهر می‌داند. قال: کلّ حیوان یؤکل لحمه فبوله و روثه طاهر ......... الدّلیل علی صحّة مذهبنا، اجماع الفرقة المحقّة علیه. بنابراین، بول حمار و بغل در نظر این فقیه بالاجماع طاهر است.

از فقهاء قرن ششم:

مرحوم طبرسی در مؤتلف ج۱ ص۱۶۸. قال: مسألة ـ ۲۲۷ ـ (ج): ما یکره لحمه من مثل الحمر الاهلیّة و البغال و الدوابّ فانّه یکره بوله و روثه و ان لم یکن نجسا.

مرحوم سیّد بن زهره. این فقیه در غنیه ص۴۰۱ حمار اهلی و بغل را بالاجماع مأکول اللّحم می‌داند. قال: و لحوم الحمر الاهلیّة و البغال غیر محرّمة بدلیل اجماع الطائفة. و این فقیه در غنیه ص۴۰ بول و عذره حیوان مأکول اللّحم را بالاجماع طاهر می‌داند. قال: النجاسات هی بول و خرء ما لا یؤکل لحمه بلا خلاف و ما یؤکل لحمه اذا کان جلّالا بدلیل الاجماع فامّا اذا لم یکن جلّالا فلا بأس ببوله و روثه بدلیل الاجماع.

از فقهاء قرن سیزدهم:

مرحوم وحید بهبهانی در مصابیح الظّلام ج۴ ص۴۲۰. قال: و المشهور بین فقهائنا الکراهة بل کلّهم علی الطّهارة سوی ابن الجنید. فالظّاهر اجماعهم و لا یضرّ خروج ابن الجنید فی مثل هذه المسألة الموافقة للعامّة المخالفة للخاصّة.

مرحوم عاملی در مفتاح الکرامة ج۲ ص۷۹. قال: قوله قدّس سره: و بول البغال و الحمیر و الدوابّ و ارواثها ای مکروه کما علیه المعظم کما فی شرح الفاضل و علیه الاجماع من الفقهاء ممّن عدا ابن الجنید کما فی شرح الاستاذ و علیه عامّة الاصحاب ما عدا الشیخ و ابن الجنید کما فی المعتبر.

مرحوم ملّا احمد نراقی در مستند الشیعة ج۱ ص۱۴۸. قال: و من المأکول اللّحم، الدوابّ الثلاثة، فابوالها و ارواثها طاهرة وفاقا للمعظم و منهم الشیخ فی المبسوط و التهذب بل فی غیر النهایة کما فی الذخیرة و فیه انّ علیها اتّفاق من عدا الاسکافی و فی المعتبر انّ علیها عامّة الاصحاب بل علیها الاجماع المحقّق لندور المخالف.

مرحوم صاحب جواهر در جواهر ج۶ ص۸۵. قال: یکره بول البغال و الحمیر و الدوابّ و ما عن ابن الجنید من نجاستهما من الخیل و البغال و الحمیر ضعیف بل کاد یکون شاذّا و ان حکی عن الشّیخ موافقته فی النهایة الّا انّها لیست کتابا معدّا للفتوی و العمل بل کثیر منها مضامین اخبار بصورة الفتوی کما لا یخفی علی الخبیر الممارس علی انّه قد رجع عنه فی المبسوط کما قیل ......... بل عن شرح الاستاذ انّ علیه اجماع الفقهاء الّا ابن الجنید کما فی المعتبر لکن مع زیادة استثناء الشیخ ایضا و قد عرفت فیما مضی انّه فی النهایة و الّا فهو فی غیرها علی الطّهارة بل عنه فی المبسوط ذلک ایضا و هو متأخّر عنها فیکون قد رجع.