درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/ بول حمار و بغل و فرس/ مرحله چهارم: رجوع به اجماع

طائفه دوّم: بعضی از فقهاء در این مسئله فتوی داده‌اند بدون اینکه اجماع و یا عدم خلاف را نقل کرده باشند.

از فقهاء قرن چهارم:

مرحوم محمّد بن علیّ بن بابویه. ظاهر عبارت این فقیه در من لا یحضر ج۳ ص۳۳۵ و در مقنع ص۴۱۸ این است که بغل و فرس و حمار وحشی مأکول اللّحم است و حمار اهلی مکروه اللّحم است (کراهت لحم حمار اهلی، نصّ عبارت است) و این فقیه در من لا یحضر ج۱ ص۷۱ بول حیوان مأکول اللّحم را طاهر می‌داند. قال: لا بأس ببول کلّ شیء اکل لحمه فیصیب الثوب. بنابراین، بول این دوابّ در نظر این فقیه، طاهر است. توجّه باشد که کلمه‌ی مأکول اللّحم شامل حیوان مکروه اللّحم نیز می‌شود. (کتاب طهارت مرحوم شیخ انصاری ج۵ ص۳۵).

مرحوم ابن جنید اسکافی. قال المحقّق فی المعتبر ج۱ ص۴۱۳: و فی ارواث الخیل و البغال و الحمیر و ابوالها قولان: احدهما النجاسة و هو اختیار الشیخ فی النّهایة‌ و ابن الجنید و الآخر الکراهة و هو اختیاره فی تهذیب الاحکام و علیه عامّة الاصحاب .......

از فقهاء قرن پنجم:

مرحوم شیخ مفید. این فقیه در مقنعه ص۷۶۸ بغال و حمار اهلی و فرس هُجُن را غیر مأکول اللّحم می‌داند و در مقنعه ص۶۷ بول و عذره‌ی حیوان مأکول اللّحم را طاهر می‌داند. قال: و کذلک الحکم فی ارواث و ابوال کلّ ما اکل لحمه فانّه لا یفسد الماء به و لا ینجس به الثوب ..... ظاهر این است که بول این دوابّ در نظر این فقیه، نجس است.

مرحوم ابوالصّلاح حلبی. این فقیه در کافی ص۲۷۷ بغل را غیر مأکول اللّحم می‌داند و در کافی ص۱۳۰ بول حیوان غیر مأکول اللّحم را نجس می‌داند. قال: و یطهر البئر بنزح جمیع مائها ان کان الواقع فیها خمرا ......... او بولا او خرء ما لا یؤکل لحمه.

مرحوم ابن برّاج. این فقیه در المهذّب ج۱ ص۲۶ بول و عذره‌ی حیوان مکروه اللّحم را طاهر می‌داند و در همین صفحه، این دوابّ را مکروه اللّحم می‌داند. قال: انّ کراهة اکل لحم الحمار اغلظ من کراهة اکل لحم البغال و کراهة اکل لحم البغال اغلظ من کراهة اکل لحم الفرس.

از فقهاء قرن ششم:

مرحوم ابن حمزه. این فقیه در وسیله ص۷۸ بول این دوابّ را نجس و مستحبّ الازالة می‌داند. قال: ما تستحبّ ازالته (النجاسة الّتی تستحبّ ازالتها) فاثنا عشر شیئا و هی بول الدابّة و البغال و الحمیر.

مرحوم کیدری. این فقیه در کتاب اصباح ص۵۳ بول این دوابّ را طاهر می‌داند. قال: و ما یکره لحمه یکره بوله و روثه کالبغال و الحمیر و الدوابّ.

مرحوم ابن ادریس. این فقیه در سرائر ج۱ ص۱۷۸ بول این دوابّ را طاهر می‌داند. قال: ما یکره لحمه یکره بوله و روثه مثل البغال و الحمیر و الدوابّ و ان کان بعضه اشدّ کراهة من بعض و فی اصحابنا من قال بول البغال و الحمیر و الدوابّ و ارواثها نجس .......... و الصّحیح خلاف هذا القول.