درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/ بول حمار و بغل و فرس/ مرحله اول: موضوع شناسی بدوی

قال المحقّق صاحب العروة: حتّی الحمار و البغل و الخیل.

مقدّمه اوّل: فتوای صاحب عروه.

بول و غائط حمار و بغل و فرس طاهر است.

مقدّمه دوّم: تبدیل فتوی به سؤال.

آیا بول حمار و بغل و فرس طاهر است؟

با حفظ ایندو مقدّمه، مراحل تفصیلی استنباط طهارت و یا عدم طهارت بول این دوابّ عبارتند از:

مرحله اوّل: موضوع شناسی بدویّ.

موضوع در سؤال فوق، بول، حمار، بغل و فرس است. مفاد این موضوعات معلوم است و لذا محتاج به موضوع شناسی نیستند.

مرحله‌ی دوّم: رجوع به آیات.

مسئله فاقد آیات الاحکام است.

مرحله‌ی سوّم: رجوع به روایات.

درباره‌ی بول این دوابّ، در ابتداء نظر، دو طائفه روایت وجود دارد.

طائفه اوّل: روایاتی که مدلول آنها، نجاست بول این دوابّ است.

روایت اوّل: روایت عبد الرحمن بن ابی عبد الله از ابی عبد الله علیه السّلام.

بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.

نسخه‌ی اوّل تهذیب: و اخبرنی الشّیخ ایّده الله تعالی عن احمد بن محمّد عن ابیه عن محمّد بن الحسن عن احمد بن محمّد عن الحسین بن سعید عن فضالة عن ابان بن عثمان عن عبد الرّحمن بن ابی عبد الله قال: سألت ابا عبد الله عن رجل یمسّه بعض ابوال البهائم أ یغسله ام لا قال یغسل بول الفرس و الحمار و البغل فامّا الشاة و کلّ ما یؤکل لحمه فلا بأس ببوله. (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۱ ص۲۴۷).

نسخه‌ی دوّم تهذیب: و اخبرنی الشّیخ ایّده الله تعالی عن احمد بن محمّد عن ابیه عن الحسین بن الحسن بن ابان عن الحسین بن سعید عن فضالة عن ابان بن عثمان عن عبد الرّحمن بن ابی عبد الله. قال: سألت .......... تا آخر متن نسخه‌ی اوّل. (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۱ ص۲۶۶).

نکته: در نسخه‌ی دوّم تهذیب، حمار بر فرس مقدّم شده است.

توجّه: در تهذیب ج۱ ص۴۲۲ روایت به اینصورت وارد شده است:

عنه (عن الحسین بن سعید) عن القاسم عن ابان عن عبد الرّحمن بن ابی عبد الله قال: سألت ابا عبد الله علیه السّلام عن الرّجل یصیبه ابوال البهائم أ یغسله ام لا قال یغسل بول الفرس و البغل و الحمار و ینضح بول البعیر و الشاة و کلّ شیئ یؤکل لحمه فلا بأس ببوله.

این روایت مطلقا مربوط به موضوع مورد سؤال است. مطلقا یعنی اعمّ از اینکه همان روایت اوّل باشد ولی با سندی دیگر و یا اساساً روایت دیگری باشد.

نسخه‌ی استبصار: الحسین بن سعید عن فضالة عن ابان بن عثمان عن عبد الرحمن بن ابی عبد الله قال: سألت ابا عبد الله علیه السّلام عن الرّجل یمسّه بعض ابوال البهائم أ یغسله ام لا قال یغسل بول الفرس و الحمار و البغل و امّا الشاة و کلّ ما کان یؤکل لحمه فلا بأس ببوله. (استبصار، تحقیق خرسان، ج۱ ص۱۷۹).

نسخه‌ی وافی: سند مثل نسخه اوّل و دوّم تهذیب و متن مثل نسخه دوّم تهذیب است. (وافی ج۶ ص۱۹۵).

نسخه وسائل الشیعة: و باسناده عن الحسین بن سعید عن فضالة عن ابان بن عثمان عن عبد الرحمن بن ابی عبد الله قال ......... تا آخر متن نسخه دوّم تهذیب. (وسائل، طبع آل البیت، ج۳ ص۴۰۹).

نسخه‌ی الفصول المهمّة: سئل ابو عبد الله علیه السّلام عن رجل ............ تا آخر متن نسخه اوّل تهذیب. (الفصول ج۲ ص۵۱).

نسخه‌ی هدایة الامّة: و قال علیه السّلام: تغسل بول الفرس .......... تا آخر متن نسخه اوّل تهذیب. (هدایه ج۱ ص۳۷۲).