موضوع: كتاب الصوم/مفطر سوم /مسئله ششم، هفتم و هشتم

مسئله ششم:

لا فرق في البطلان بالجماع بين صورة قصد الإنزال به وعدمه[1] _ در بطلان صوم با مجامعت که مفطر سوم مجامعت بود و شرایطش و حدود و ثغورش در مقدمه بیان شد ایشان می فرمایند که فرقی ندارد که شخص قصد انزال داشته باشد یا نداشته باشد علتش هم این است که مجامعت خودش یک سبب مستقل است برای جنابت، یعنی جنابت حاصل میشود یا با انزال یا با مجامعت، عرض کردیم که سبب سومی ندارد، بنابراین اگر مجامعت به آن حد مبین در احکام غسل برسد، اگر به آن حدی که دیروز بیان شد برسد خودش ایجاد جنابت میکند و مبطل صوم است حالا قصد انزال هم شخص نداشته باشد، چون انزال یک مفطر دیگری است اصلاً آن خودش باز یک مبطل و مفسد مستقل ایست به خاطر جنابتی که ایجاد می‌کند پس بنابراین این مسئله واضح است، از این جهت واضح است که جماع و مجامعت خودش محقق جنابت است، و مستقل از انزال از این جهت مبطل صوم است، می‌خواهد شخص قصد انزال هم نداشته باشد یعنی اصلاً انزال هم حاصل نشود.

مسئله هفتم:

لا يبطل الصوم بالإيلاج في غير أحد الفرجين بلاإنزال، إلا إذا كان قاصداً له، فإنه يبطل وإن لم ينزل من حيث إنه نوى المفطر[2] _ خب مجامعت معنایی دارد در این مسئله، می فرمایند: که صوم با ایلاج و ادخال به صورت غیر معمول یعنی در غیر از أحد الفرجین، یعنی در غیر از قبل و دبر، این دیگر صدق مجامعت نمی کند، اینها استمتاعات دیگری است، تلذذات دیگری است که به آن جماع گفته نمی‌شود، بنابراین اگر کسی این نوع ملاعبات، یا این نوع ملامسه یا استمتاعات را داشته باشد که ایلاج هم باشد ولی در فرجیین نباشد به قول ایشان اگر انزال صورت نگیرد خب جنابت حاصل نمی‌شود چون صدق مجامعت نمی‌کند، مجامعت به همان طرق متعارف می گویند غیر از این طرق متعارف به آن مجامعت نمی‌گویند بلکه استمتاعات می گویند، پس از این جهت که صدق عنوان مجامعت نمی کند صوم باطل نیست. نه از این جهت که انزال حاصل نشده است، ایشان بلا انزال می گویند، پس بنابراین جنابتی محقق نشده است. آن موضوع اصلی جنابت است، در واقع این دو یعنی مجامعت و انزال دو طریق برای جنابت هستند، وقتی که جنابت حاصل نمی‌شود بنابراین صوم هم فساد و بطلان پیدا نمیکند _ إلا إذا کان قاصدا له فانه یبطل وإن لم ینزل _ مگر اینکه قصد انزال داشته باشد، قصد انزال اگر داشته باشد از جهت اخلال به نیت روزه اش اشکال پیدا می‌کند، وقتی شخص قصد مفطر داشته باشد حتی اگر آن مفطر هم انجام نشود و حاصل نشود روزه اش باطل است. قصد مفطر معنایش چیست؟ قصد مفطر یعنی شخص نیت کند مثلاً بگوید که من اگر ظهر رسیدم خانه ناهار بخورم یعنی قطعاً نیت غذا خوردن و ناهار خوردن دارد، معنایش این است که قصد امساک دیگر ندارد چون قصد مفطر منافات دارد با قصد امساک، وقتی شخص قصد امساک ندارد از همان لحظه روزه اش باطل است چون اخلال به نیت می باشد، ایشان می فرمایند این نوع از استمتاعات فی نفسه مبطل نیستند مگر اینکه همراه باشد با قصد انزال، آن وقت اگر قصد انزال داشته باشد روزه اش باطل میشود و حتی اگر انزال هم حاصل نشود، چون ما گفتیم اینجا اخلال به نیت صوم است و تحقق مفطر دیگر شرط نیست _ و إن لم ینزل _ انزال هم حاصل نشود روزه اش باطل است از چه جهت؟ _ من حیث نوی المفطر _ ما گفته بودیم قبلاً در مسائل نیت،که هم نیت قطع و هم نیت قاطع هر دو مبطل و مفسد صوم است، هم در جایی که شخص نیت کند که دیگر روزه نباشد نیت کند روزه اش را قطع کند هم دراینجا روزه باطل میشود، و یا اینکه شخص نیت قاطع نماید معنایش این است که شخص قصد یکی از مفطرات را کند که آنها مبطل صوم هستند، هردوی آنها با قصد امساک منافات دارد چون به این معناست که شخص نیت ادامه صومش را ندارد، از این جهت روزه اش باطل است. خلاصه این شد که ملاعبات و استمتاعاتی که صدق عنوان جماع و مجامعت نمی کند اینها مبطل صوم نیستند چون هیچ کدام از آنها مفطر نیستند، یعنی موضوع اصلی که در واقع جنابت است حاصل نشده است.

مسئله هشتم:

لا يضر إدخال الإصبع ونحوه لا بقصد الإنزال[3] _ با ادخال اعضایی که ادخال و ایلاج آن صدق مجامعت نمیکند جماع نمی گوید، اینها هم از همین قبیل استمتاعات و ملاعباتی هستند که مبطل صوم نمی‌باشند، چرا؟ به همان استدلالی که در مسئله قبل عرض شد، چون دلیلی بر ابطال صوم نیست، نه صدق جماع می کند نه جنابتی حاصل می‌شود هیچ کدامش سبب جنابت و چون سبب جنابت نیست مضر به صوم هم نیست، البته _ لابقصد الانزال _ باز هم آن قید هست که اگر کسی قصد انزال داشته باشد از جهت دیگری صومش باطل است نه از جهت ارتکاب مفطر. خلاصه اینکه اینها مفطر نیستند، مفطرات صوم مشخص است چه چیزهایی هستند؟ اکل و شرب و جماع و ارتماس این استمتاعاتی که ما ذکر هیچکدام از اینها نیست، اینها مفطرات نیستند اینها عرض کردم ملاعبات و استمتاعاتی هستند که مفطر در صوم نیستند، قصد انزال هم که نیست، پس نه امساک ضرر دیده است نه قصد امساک ضرر دیده است، چون صوم اگر بخواهد باطل بشود یا باید امساک خراب شود یا قصد امساک، هر کدام از این دو تا اگر اخلالی درآن ایجاد شود روزه باطل است با این نوع از ملاعبات که نه امساک ضرری دیده است نه قصد امساک روزه باطل نمیشود.