موضوع: كتاب الصوم/الفصل الأوّل في النية /ادامه مسئله هجدهم

در مسئله هجدهم که مربوط به تبین رمضان در اثناء نهار بود یعنی ماه رمضان در بین روز معلوم شده است برای شخص مکلف که گفتیم مرحوم سید در اینجا دو فرض را مطرح می‌کنند.

۱_ تناول مفطر کرده است .

۲_تناول مفطر نکرده است، اگر مفطری را مرتکب نشده باشد دیگر نمی تواند روزه باشد زیرا روزه یعنی امساک از اول فجر تا اول غروب حالا یک ادله تخصیصی وارد شده و بعضی از افطار ها را خارج کرده که تنها سهو اوانسیان را در مورد صائم خارج کرده است نه کسی که عمدا روزه نگرفته است بنابراین مشمول ادله تخصیص نمی‌شود و از طرفی مشمول عمومات امساک هم نمی باشد زیرا عمومات امساک هم رعایت نکرده است و روزه نیست، در واقع در اینجا امساک تادبی دارد که آن هم دلیل اصلی اش اجماع بود، ۲_ حالا کسی مطلع می‌شود از ماه رمضان به قول مربوط تبین خلاف می‌شود در اثناء نهار بدون تناول مفطر؛ الف_ اگر قبل از ظهر بود می شود مسئله دوازدهم که قبلاً داشتیم و باید نیت ماه رمضان نماید؛ زیرا ادله توسعه وقت داشتیم یعنی می گفتیم که برای جاهل و ناسی به رمضان تا زوال وقت نیت می باشد، ب_ بعد از زوال ما داریم که زمان نیت برای ماه رمضان تا زوال است دیگر بعد از زوال نمیتواند نیت نماید ولی همان اجماع امساک تادبی را ایجاب می‌کند بنابراین کسی که بعد از زوال علم به رمضان پیدا کرد و تا آن موقع هم چیزی نخورده بود روزه رمضان را نمی تواند بگیرد ازطرفی روزه دیگری هم نمی تواند بگیرد چون در ماه رمضان است لذا باید قضایش را به جا آورد و تا آخر روز هم باید امساک نماید حالا چرا این امساک تادبی در سایر موارد نمی باشد مثلاً در مورد مسافر، علتش این است که در واقع امر برای اینها اصلاً روزه نیست وجوب و امساک برای کسانی است که حکم واقعیشان روزه‌داری بوده است شخصی که اطلاع از ماه رمضان نداشته است علم و جهل تاثیری در تکلیف ندارد بلکه در فعلیت تکلیف دارد این امساک های تأدبی را می‌گذارند برای کسانی که باید روزه می‌گرفتند در واقع .بنابراین عدم تناول مفطر دوتا فرض داشت یک قبل از زوال که باید قصد نماید، بعد از زوال که نمی‌تواند تجدید نیت نماید زیرا زمان نیت صوم رمضان تا زوال است وامساک تادبی دارد خب این مسئله هجدهم تمام شد.

مسئله نوزدهملو صام یوم الشکّ بنیّة أنّه من شعبان ندباً أو قضاءً أو نحوهما ثمّ تناول المفطِر نسیاناً وتبیّن بعده أنّه من رمضان أجزأ عنه أیضاً، ولا یضرّه تناول المفطِر نسیاناً، کما لو لم یتبیّن، وکما لو تناول المفطِر نسیاناً بعد التبیّن.)

کسی که یوم الشک را به نیت شعبان حالا هر روزه ای( نه فقط روزه مستحبی) که میشود در شعبان گرفت و بعد از روی نسیان مفطری را مرتکب می گردد در این جا روزه اش صحیح است زیرا ادله سهو و نسیان تخصیصا خارج است و معفو عنه است بنابراین هم صحیح است و هم مجزی از صوم رمضان می باشد اگر معلوم نمی گشت که ماه رمضان است و تا غروب همان روزه شعبان را میگرفت و وسط روز هم نسیانا چیزهایی را می خورد روزه اش صحیح بود حالا بعد از این که معلوم شد ماه رمضان است و قصد ماه رمضان کرد باز اگر نسیانا چیزهایی را خورد روزه ماه رمضانش بعد تبین و تناول سهوی صحیح است بنابراین مانحن فیه مربوط به تبیینی است که مسبوق به افطار سهوی می باشد، زیرا ادله سهو و نسیان اختصاصی به ماه رمضان ندارد هر روزه ای را که انسان از روی سهو و نسیان تناول نماید یا مفطر دیگری را انجام دهد در اینجا روزه اش صحیح است زیرا در سهو و نسیان شارع مقدس افطار سهوی را به منزله افطاره لا سهوی قرار داده است و گفته اصلاً افطار سهوی محکوم به عدم افطار است زیرا چیزی که مانع تجدید نیت رمضان بود تا قبل از زوال افطار بود و این افطار را شارع حکما و تنزیلا گفته من افطار نمی‌دانم بنابراین ما با افطاری روبرو هستیم که شرعاً و عرفاً لا افطار است این شخص مثل کسی می ماند که چیزی نخورده است بنابراین روزه اش صحیح است.

مسئله بیستم: (لو صام بنیّة شعبان ثمّ أفسد صومه بریاء ونحوه لم یجزه من رمضان، وإن تبیّن له کونه منه قبل الزوال ) این هم مثل مسئله قبل از فروعات تبیین خلاف در اثناء نهار است این در مورد کسی که نیت یک روزه ایی از ماه شعبان را گرفته و بعد ریا۶ کرده حالا یا در وسط روز یا از اول اصلا ریا بوده است و این روزه را با ریا خراب کرده حالا اگر تا قبل از زوال تبیین خلاف صورت گرفت و معلوم شد که ماه رمضان است اینجا ولو اینکه چیزی نخورده باز هم نمی تواند تجدید نیت نماید زیرا عدم توسعه وقت تنها فقدان قصد الفعل را جبران می‌کرد ولی دیگر فقدان قصد قربت را جبران نمی کند ادله توسعه وقت غیر ناوی رمضان را به منزله ناوی قرار می دهد یعنی فاقد نیت رمضان را به منزله واجد قرار می‌دهد مرایی را به منزل متقرب قرار نمی‌دهد مسئله بیستم تمام شد مسئله ۲۱ را می گذاریم برای فردا ان‌شاءالله