موضوع: حکم آب مشکوک /کتاب الطهاره /المختصر النافع

خلاصه مباحث گذشته:

بسم الله الرحمن الرحیم

در روایت آمده است که علم را طلب کنید. در روایت آمده که طلب علم اوجب است از طلب رزق و باید طلب شود تا به دست آید «عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ غَيْرُهُ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى جَمِيعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ السَّبِيعِيِّ عَمَّنْ حَدَّثَهُ قَالَ سَمِعْتُ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ يَقُولُ أَيُّهَا النَّاسُ اعْلَمُوا أَنَّ كَمَالَ الدِّينِ طَلَبُ الْعِلْمِ وَ الْعَمَلُ بِهِ أَلَا وَ إِنَّ طَلَبَ الْعِلْمِ أَوْجَبُ عَلَيْكُمْ مِنْ طَلَبِ الْمَالِ إِنَّ الْمَالَ مَقْسُومٌ مَضْمُونٌ لَكُمْ قَدْ قَسَمَهُ عَادِلٌ بَيْنَكُمْ وَ ضَمِنَهُ وَ سَيَفِي لَكُمْ وَ الْعِلْمُ مَخْزُونٌ عِنْدَ أَهْلِهِ وَ قَدْ أُمِرْتُمْ بِطَلَبِهِ مِنْ أَهْلِهِ فَاطْلُبُوهُ»[1]

اگر کسی احساس بی علاقگی به یادگیری در خودش ببیند ابن سینا گفته این شخص بیمار است و باید سلامت نفس خودش را طلب کند. اشتغال به دنیا می تواند از عوامل بی علاقگی باشد.

نکته دیگر اینکه پیام مقام معظم رهبری «حوزه پیشرو و سرآمد» باید نصب العین باشد. این پیام سه قسمت دارد. یک بخش آن ناظر به تاریخ حوزه و مجدد آن -مرحوم شیخ عبدالکریم حائری- است. بعد ویژگی های حوزه را در 5عنوان ذکر کرده اند. بعد فرموده اند این 5 ویژگی حوزه را کارآمد کرده است ولی می خواهیم حوزه، سرآمد باشد. بعد 8 توصیه مطرح کرده اند که اینها برای این است که ما بتوانیم حوزه را پیشرو و سرآمد کنیم. گرچه پیام برای حوزه علمیه قم است لکن شامل همه حوزه ها می شود و باید برای همه حوزه ها به کار گرفته شود.

بحث ما کتاب مختصر النافع در باب طهارت بود. مباحثی مطرح شد و باید بحث اسئار را مطرح کنیم ولی قبل از آن، ذیل اقسام آبها، مسائلی در عروه مطرح شده است که به خاطر اهمیت آن، بحث را از عروه دنبال می کنیم.

1- مسائل آب مشکوک

صاحب عروه فصلی آورده تحت عنوان «فصل [في حكم الماء المشكوك نجاسته]» در این فصل مسائلی مطرح شده است.

ایشان فرموده «الماء المشكوك نجاسته طاهر إلا مع العلم بنجاسته سابقا و المشكوك إطلاقه لا يجري عليه حكم المطلق إلا مع سبق إطلاقه و المشكوك إباحته محكوم بالإباحة‌ إلا مع سبق ملكية الغير أو كونه في يد الغير المحتمل كونه له‌»[2] آبی که نجاست آن مشکوک است، محکوم به طهارت است.

1.1- دلیل طهارت آب مشکوک الطهاره

دلیل اول این حکم، قاعده طهارت است. صاحب وسائل بابی تحت عنوان «بَابُ الْحُكْمِ بِطَهَارَةِ الْمَاءِ إِلَى أَنْ يُعْلَمَ وُرُودُ النَّجَاسَةِ عَلَيْهِ»[3] آورده است. این عنوان خودش قاعده است. ایشان روایاتی را در این باب ذکر کرده است. در روایت آورده است «الْمَاءُ كُلُّهُ طَاهِرٌ حَتَّى تَعْلَمَ أَنَّهُ قَذِرٌ» این باب در خصوص آب است. در فصل ابواب نجاسات، بابی را تحت عنوان «بَابُ أَنَّ كُلَّ شَيْ‌ءٍ طَاهِرٌ حَتَّى يُعْلَمَ وُرُودُ النَّجَاسَةِ عَلَيْهِ»[4] آورده است که قاعده طهارت را به طور کلی بررسی کرده است و اختصاص به آب ندارد.

قبلا از کتاب عناوین فقهیه بحث قاعده طهارت را بحث کردیم. شهید صدر در کتاب «بحوث فی شرح العروة الوثقی»[5] مباحثی را بیان کرده اند که ناظر به قاعده طهارت است. در کتاب «الدرر النجفیه» بحث کلمه «یعلم» که در روایت آمده است را مطرح کرده است که مراد از آن چیست. در کتاب عناوین فقهیه نیز بحث قاعده طهارت «العنوان العشرون في بيان أصالة الطهارة‌»[6] را مطرح کرده است. آیت الله سند نیز شرحی بر عروه دارد. ایشان نیز ذیل همین مسأله مطالبی را بیان کرده است.