موضوع: غساله حمام /کتاب الطهاره /المختصر النافع

خلاصه مباحث گذشته:

بحث در غساله حمام بود.

1- غساله حمام

مرحوم محقق می فرماید «و لا يغتسل بغسالة الحمام إلا أن يعلم خلوها من النجاسة»[1] غساله حمام منظور آبی است که حاصل از شستشوی در حمام است که خروجی آب در چاله ای جمع می شود. بحث اول این است که آیا چنین آبی طاهر است یا نه؟ محقق فرموده برای اینکه بتوانید از آن غسل کنید، باید علم به طهارت داشته باشید. این کلام ایشان در حالی است که ما اگر شک در طهارت و نجاست داشته باشیم حکم به طهارت می کنیم. ایشان فرق گذاشته بین آبی که می توان حکم به طهارت آن کرد و آبی که می شود با آن غسل کرد. بعضی از روایات می فرماید با این غساله خودتان را تطهیر نکنید چرا که نجس است به خاطر اینکه شخص غسل جنابت کرده یا کافر است و غساله آنها اینجا جمع می شود.

به نظر از روایات استفاده می شود که استعمال چنین آبی کراهت شدیده دارد ولی در بعضی روایات آمده چنین کاری را دیگر انجام نده ولی نفرموده است غسل را اعاده کن. اینکه آبی طاهر باشد و رفع حدث نکند، با ارتکاز متشرعه سازگار نیست. از مجموع ادله استفاده می‌شود که آب طاهر، مطهر نیز هست.

صاحب ریاض بعد از نقل قول محقق می فرماید «فينبغي القطع بعدم جواز التطهير به مطلقا مع عدم العلم بطهارته، و أما سائر الاستعمالات فالجواز قوي، لكن الاجتناب أحوط»[2] ایشان می فرماید اگر علم به طهارت دارید می توانید از آن غسل کنید ولی اگر علم به طهارت آن ندارید نمی توانید با آن غسل کنید و رفع حدث نمی کند.

2- وضو با آب گرم شده در آفتاب

در عبارت مختصر آمده «و تكره الطهارة بماء أسخن بالشمس في الآنية»[3] وضو گرفتن با آبی که در ظرف بوده و به وسیله خورشید گرم شده است کراهت دارد.

صاحب ریاض در توضیح عبارت ایشان فرموده «في الآنية و غيرها من الأنهار و المصانع و نحوها، إلّا أنه ينبغي تخصيصها بها كما في (ظاهر) المتن و عن النهاية و السرائر؛ لما عن التذكرة و نهاية الأحكام من الإجماع على نفيها في غيرها»[4] ایشان می فرماید کراهت اختصاص به آب گرم شده در ظروف دارد و شامل آب رودها و دریاها و... نمی شود.

نکته دیگر اینکه برای غسل میت گفته اند حتی از آبی که با آتش گرم شده استفاده نشود مگر اینکه سرما شدید باشد به گونه ای که غسل کننده مشکل داشته باشد. البته غسل دادن کراهت دارد با چنین آبی نه اینکه حرام باشد. در ریاض آمده «و تكره أيضا الطهارة بماء أسخن بالنار في غسل الأموات إجماعا، كما عن الخلاف و المنتهى؛ للنصوص، منها الصحيح: «لا يسخن الماء للميت» و في الحسن: «لا يقرب الميت ماء حميما».

إلّا مع الحاجة، كشدة البرد المتعذر أو المتعسر معه التغسيل أو إسباغه على ما قيل؛ للرضوي: «و لا يسخن له ماء إلّا أن يكون باردا جدا فتوقي الميت ممّا توقي [منه] نفسك» و رواه في الفقيه مرسلا.

و ينبغي الاقتصار في السخونة على ما تندفع به الضرورة، ذكره المفيد و بعض القدماء، و في آخر الرضوي المتقدم: «و لا يكون حارّا شديدا و ليكن فاترا».

و ربما يلحق بالضرورة إسخانه لتليين أعضائه و أصابعه. و ربما يستفاد من بعض العبارات تجويزه لذلك من دونها؛ لخروجه عن الغسل.

و هو محجوج بإطلاق النصوص المانعة من دون تعليق للكراهة على التغسيل، مع ظهور التعليل في الرضوي المتقدم فيه»[5]