موضوع: روایات آب چاه /کتاب المیاه /المختصر النافع

خلاصه مباحث گذشته:

بحث ما در مورد احکام آب بود. بحث آب مطلق تمام شد وارد بحث آب مضاف می شویم.

1- آب مضاف

چند مسأله باید مورد بررسی قرار گیرد. یکی معنای مضاف است. مسأله دیگر این است که آیا با آب مضاف، تطهیر صورت می گیرد یعنی رفع حدث می شود و طهارت مائیه صورت می گیرد. بحث دیگر در مورد طهارت از خبث است.

1.1- معنای آب مضاف

آب مضاف آبی است که اطلاق آب[1] بر آن صحیح نیست. معیار دیگر این است که می توان به آن آب گفت در عین حال از آن سلب عنوان آب مطلق می شود. سید علی طباطبائی می فرماید «و أما المضاف فهو ما أي الشي‌ء الذي لا يتناوله الاسم أي اسم الماء بإطلاقه مع صدقه عليه و لكن يصح سلبه عنه عرفا كالمعتصر من الأجسام، و المصعد، و الممزوج بما يسلبه الإطلاق دون الممتزج على وجه لا يسلبه الاسم و إن تغيّر لونه كالممتزج بالتراب، أو طعمه كالممتزج بالملح، و إن أضيف إليهما»[2] آب مضاف، آبی است که اسم آب شامل آن نمی شود باطلاقه. یعنی آب مطلق شامل آن نمی شود. آب میوه مانند آب سیب، آب هست ولی آب مطلق نیست. اگر اطلاق قید آب باشد، به آب سیب، آب نمی گویند ولی اگر قید اطلاق را نیاوریم شامل آب سیب می شود. می توان در مورد آب سیب گفت، آب نیست.

مصعد، منظور عرقیاتی است که تبخیر شده و به صورت مایع در آمده مثل گلاب. مصعد گاهی آب مخلوط با چیز دیگری است. مثل اینکه خرما یا کشمش را ترش می کنند و آن را غلیظ می کنند و برای غلیظ کردن، می گذارند تبخیر شود. وقتی تبخیر می شود بخار آب با بخار الکل با هم خارج می شود.

ممزوج شدن یعنی اینکه آبی که با چیزی که اطلاق آب را از آن سلب می کند مخلوط شود. ممزوج شدن به اینصورت که اطلاق سلب شود مثل اینکه خاک با آب قاطی شود به آن شن می گویند و آب نمی گویند. اما اگر ممزوج شود ولی اسم آب از آن سلب نشود، آب مطلق است گرچه رنگ آن با مقداری خاک که ترکیب شده تغییر کند. یا اینکه اگر آب با چیزی تغییر کند که مزه آن کمی تغییر کند ولی عرف اینها را آب مطلق بداند مثل آب دریا که مقداری نمک دارد. آب مطلق از آب دریا سلب نمی شود. عرف اینجا قضاوت می کند که آب مطلق است یا نه؟

پس معیار در آب مطلق دو چیز است یکی اطلاق آب بر آن و دیگری عدم سلب اسم آب از آن. در مقابل آب مطلق آب مضاف است. در ادامه روایات مسأله را مطرح می کنیم تا معلوم شود آیا آب مضاف رفع حدث و خبث می کند یا نه. وللکلام تتمة یأتی انشالله.