موضوع: حکم آب باران /کتاب المیاه /المختصر النافع

خلاصه مباحث گذشته:

بحث ما در آب باران بود. گفتیم آب باران از جهت آب باران بودن، حکم آب جاری را دارد یعنی طاهر و مطهر است و فقط با تغییر یکی از اوصاف ثلاثه اش نجس می شود. گفتیم این حکم اجمالا مورد پذیرش فقهاست و اختلاف در میزان بارش باران است که اگر چقدر باشد حکم آب جاری را خواهد داشت.

1- حکم آب باران

بعضی گفته اند اگر باران به اندازه یک قطره بیاید برای الحاق به آب جاری کافی است و بعضی گفته اند باید صدق آب باران کند و بعضی گفته اند اینقدر باید زیاد باشد که از ناودان جاری شود.

دو روایت در مقام بیان شد. در روایت صحیحه هشام بن سالم آمده «مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ‌ أَنَّهُ سَأَلَ أَبَاعَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ السَّطْحِ يُبَالُ عَلَيْهِ فَتُصِيبُهُ السَّمَاءُ فَيَكِفُ‌ فَيُصِيبُ الثَّوْبَ فَقَالَ لَا بَأْسَ بِهِ مَا أَصَابَهُ مِنَ الْمَاءِ أَكْثَرُ مِنْهُ»[1] این که فرموده «أصابه» باید بررسی شود که ضمیر به چه چیزی بر می گردد. اگر به «سطح» برگردد به این معنا می شود که بارانِ برخورد کرده با سطح، بیشتر از بولی است که روی پشت بام بوده است. احتمال دیگر این است که ضمیر به «ثوب» برگردد. یعنی آبی که به لباس برخورد کرده بیشتر از بولی است که وجود داشته است و آب با لباس برخورد کرده نه بول. بین این دو احتمال در هردو صورت آب بر بول غلبه کرده است. اکثریت آب نسبت به نجاستی که بر آن وارد می شود به میزانی است که غلبه ای حاصل شود. آب باران باید بیشتر باشد تا بر نجاست غلبه کند. حال آیا از این روایت مطهریت نیز فهمیده می شود. برای فهم مطهریت باید غلبه و اکثریت لحاظ شود. روایت نیز می گوید آب اکثر بوده است یعنی غلبه کرده است. بنابراین در خصوص آب باران باید نسبت به نجاست لحاظ شود. پس این روایت ردّ بر کسانی است که صرف آمدن قطراتی از باران را کافی می دانند. ملاک این روایت غلبه بر نجاست است و تا غلبه ایجاد نشود حکم به طهارت نمی شود. این روایت هرچند مرسله است ولی گفته اند شهرت عملی، جبران ضعف سند آن را می کند.