موضوع: آب حمام /کتاب الطهاره /المختصر النافع

خلاصه مباحث گذشته:

بحث در آب حمام بود. سوالی در خصوص آب حمام بیان شد که آیا با ملاقات نجاست، نجس می شود یا نه؟

1- آب حمام

گفتیم منظور از آب حمام، آب حوضهای کوچکی است که به خزانه ای وصل است. «مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ يَعْنِي ابْنَ عِيسَى عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ دَاوُدَ بْنِ سِرْحَانَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع مَا تَقُولُ فِي مَاءِ الْحَمَّامِ قَالَ هُوَ بِمَنْزِلَةِ الْمَاءِ الْجَارِي»[1] وقتی می گوییم به منزله آب جاری است یعنی همانطور که آب جاری با ملاقات با نجس، نجس نمی شد، آب حمام نیز با برخورد با نجاست نجس نمی شود.

حال سوال پیش آمد که آیا آب حمام در صورت قلیل بودن نیز همین حکم را دارد؟ آب جاری چون ماده دارد، قلیل و کثیرش فرقی ندارد. آب جاری مقداری از آن که روی زمین جریان دارد حتی اگر کمتر از کر باشد، با برخورد با نجاست، نجس نمی شود به خاطر اینکه ماده دارد. آب حمام نیز ماده دارد و به خزانه وصل است، پس ماده دارد. فقط ممکن است که خزانه، کر نباشد. آیا می توان از این حدیث استفاده کرد که «آب حمام» اطلاق دارد و شامل آبی که کثیر باشد و قلیل باشد، می شود.

روایت دیگری است که در آن آمده «الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ عَنْ بَكْرِ بْنِ حَبِيبٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: مَاءُ الْحَمَّامِ لَا بَأْسَ بِهِ إِذَا كَانَتْ لَهُ مَادَّةٌ»[2]

حمامی که مورد سوال است، اطلاقی به این معنا ندارد که شامل آب قلیل باشد. ما برای عدم انفعال آب حمام، کثیر بودن را شرط می‌دانیم.

اگر آب حوض و آب خزانه اصلی با همدیگر دقیقا به اندازه یک کر بود، و رنگ یکی از آنها عوض شد، آیا دیگری هم نجس می شود؟ در اینصورت کل آب نجس می شود و برای پاک شدن نیاز به اتصال کر داریم. آب حمام چون آب متعارفی بوده و همیشه کر بوده است، پس اطلاق کلام داوود بن سرحان قابل التزام نیست و حوض کوچک و بزرگ باید مجموعا به اندازه یک کر باشد.