موضوع: مقدار آب کر از جهت مساحت /کتاب المیاه /المختصر النافع

خلاصه مباحث گذشته:

بحث در بررسی روایات دال بر مقدار کر از نظر مساحت بود. روایات از نظر مقدار با هم تعارض داشتند. باید سراغ قواعد با تعارض برویم. اگر بتوان این روایات را جمع کرد، جمع می کنیم و اگر نشود باید قواعد را پیاده کنیم.

1- بررسی روایات دال بر مقدار کر

بعضی از روایات مقدار کر را 290 لیتر بیان کرده است و بعضی دیگر حجم کر را 480 لیتر بیان کرده است یعنی نزدیک به دویست لیتر اختلاف. آیا این روایات جمع عرفی دارد یا نه؟ اگر جمع عرفی دارد مقتضای جمع عرفی چیست؟

برای جمع عرفی باید این مسأله را در نظر گرفت که 290 لیتر تا 480 لیتر، 480 اکثر است و 290 اقل. مفاد روایاتی که مقدار کر را مشخص می کند اقل و اکثر ارتباطی است. در اقوالی که در مسأله وجود دارد، یک قول به سید بن طاووس نسبت داده شده که به نظر قول ایشان مقتضای جمع بین ادله است. ایشان فرموده به هرکدام از روایات عمل کنید صحیح است. ایشان فرموده چهار حجم در مسأله مطرح است. کسی کمتر از 290 لیتر را نمی تواند بگوید و از 290 لیتر تا 480 لیتر فرد ارجح است. تعبیر دیگری وجود دارد اینست که آیا باید اینجا جمع «واوی» انجام دهیم یا جمع «أو» ای. علمای علم اصول فرموده اند بین این دو روایات باید با «أو» جمع کنیم. اگر جمع «أو» باشد کمترین مقدار کر 290 لیتر است و بیشتر از آن ارجح است. اقل به حسب روایاتی که بیان شد، می شود همان 3 وجب در 3 وجب در 3 وجب. مرحوم خویی[1] فرموده اینکه روایت فرموده یک ذراع و یک شبر در دو ذراع، ظرف دایره ای بوده است و با آن سه وجب یکی می شود.

در مواردی که در شبهه موضوعیه[2] وقتی روایات مقداری به ما می دهد که اقل و اکثر ارتباطی است، باید اقل را واجب بگیرید و مابقی ارجح است. ایشان سه روایت اسماعیل بن جابر وروایت 1200 رطل و روایت سه وجب را به هم ارتباط داده است و ملاک اصلی را روایت اسماعیل بن جابر قرار داده است به خاطر قوت سند.

به نظر ما قول سید بن طاووس درست است و مقدار کر همان سه وجب در سه وجب در سه وجب است.