موضوع: مقدار آب کر از نظر حجم /کتاب المیاه /المختصر النافع

خلاصه مباحث گذشته:

بحث در روایات دال بر مقدار کر از نظر مساحت بود. چندین روایت در مقام بیان شد.

1- روایات دال بر مقدار کر از نظر مساحت

در روایت ابوبصیر آمده «وَ أَخْبَرَنِي الشَّيْخُ عَنْ أَبِي الْقَاسِمِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الْكُرِّ مِنَ الْمَاءِ كَمْ يَكُونُ قَدْرُهُ قَالَ إِذَا كَانَ الْمَاءُ ثَلَاثَةَ أَشْبَارٍ وَ نِصْفاً فِي مِثْلِه ثَلَاثَةِ أَشْبَارٍ وَ نِصْفٍ فِي عُمْقِهِ فِي الْأَرْضِ فَذَلِكَ الْكُرُّ مِنَ الْمَاءِ»[1] در این روایت مقدار کر را سه وجب و نیم در سه وجب و نیم در سه وجب و نیم بیان کرده است.

1.1- بررسی دلالی روایت ابوبصیر

سوالی که مطرح می شود اینست که دو تعبیر «نصفا» و «نصف» در روایت عطف به چه چیزی شده است. «نصفا» عطف به ثلاثه می‌باشد و «نصف» نیز به اشبار که تمیز است عطف شده است که در واقع بوده«نصف شبر». اگر تمییز باشد که یک وجب و نیم تمییز برای ثلاثه می شود، یعنی نصف برای هر وجبی تکرار می شود یعنی سه تا یک وجب و نیم که می شود چهار و نیم وجب. البته ظهور عرفی این روایت همان سه وجب ونیم در سه وجب و نیم در سه وجب و نیم است.

نکته دیگر اینکه اگر ظرف مکعب باشد نیاز به سه بعد دارد. روایت فرموده« ثَلَاثَةَ أَشْبَارٍ وَ نِصْفاً » اگر این طول باشد و « فِي مِثْلِه» عرض باشد، بعد در تعبیر «فی عمقه» باید معلوم شود که ضمیر به چه چیزی بر می گردد؟ می گوییم ضمیر به «ماء» بر می گردد. حال باید عمق آب در زمین چقدر باشد؟عبارت بیان نمی کند. طول و عرض داریم ولی ارتفاع نداریم. می توان گفت «فی مثله» یعنی همانطور که طول آن سه وجب و نیم است عرض آن هم همین مقدار است و «فی عمقه» ارتفاع را می رساند.

نتیجه اینکه این روایت همان مقدار سه وجب و نیم در سه وجب و نیم در سه وجب و نیم را می گوید ولی مشکلی که وجود دارد تعارض بین این روایت و روایات دیگر است که باید حل شود.