موضوع: میزان آب کر /کتاب المیاه /المختصر النافع

خلاصه مباحث گذشته:

گفتیم مشهور قائل هستند به اینکه میزان آب کر 1200 رطل عراقی است. در مقابل گفته اند 1200رطل مدنی است. سه دلیل بیان شده است بر اینکه مراد از رطل، رطل مدنی است. صاحب ریاض سه دلیل برای قول غیر مشهور ذکر کرده است.

1- ادله قائلین به رطل مدنی

سید ریاض می فرماید «و آخرون بالمدني، الذي يزيد عليه بنصفه كما في الخبر؛ للاحتياط، و مراعاة بلد الإمام عليه السلام، و أصالة عدم تحقق ما هو شرط في عدم الانفعال. و الأول مع عدم كونه دليلا معارض بمثله. و كذلك الثاني مع أرجحيته بما تقدّم. و مثلهما الثالث بناء على أنّ اشتراط الكرية في عدم الانفعال ملزوم لاشتراط عدمها في ثبوته، فأصالة عدمها بناء على صحتها هنا معارض بمثلها في الحكم، و بعد التساقط بعد التسليم فحكم ما دلّ على الطهارة عن المعارض سليم»[1]

دلیل اول ایشان احتیاط است.

دلیل دوم ایشان این است که شهری که امام در آن زندگی می کرده اند مدینه بوده است پس مراد رطل مدنی است.

سومین دلیل ایشان این است که بعد از ملاقات آب با نجاست شک می کنید که آب نجس شد یا نه؟ رطل مدنی یک و نیم برابر رطل عراقی است یعنی 1800 رطل عراقی می شود. اگر آب با نجاست برخورد کرد شک می کنید که این آب ویژگی کر بودن را دارد یا نه؟ باید استصحاب عدم کریت کنید. اگر شک کنیم شرط عدم انفعال محقق شده یا نه؟ استصحاب عدم شرط می کنیم تا به میزان1800رطل عراقی که همان 1200 رطل مدنی است برسیم و می گوییم وقتی به 1200 رطل مدنی رسید حکم به تحقق شرط می کنیم.

استاد: به این گروه از فقها می گوییم با همین بیان چرا قائل به رطل مکی نشویم که دو برابر رطل عراقی می باشد یعنی 2400 رطل عراقی که رسید حکم به عدم انفعال کنیم.

1.1- رد ادله قائلین به رطل مدنی

صاحب ریاض هر سه دلیل را رد می کند. در مورد احتیاط می فرماید، اولا احتیاط دلیل نیست. ثانیا ممکن است گفته شود در طرف مقابل یعنی در رطل عراقی نیز احتیاط است. بیان احتیاط در طرف رطل عراقی به این است که اگر بگوییم وقتی به 1200رطل عراقی رسید منفعل می شود به این معناست که در طهارت نمی توان از آن استفاده کرد. یعنی شما طهارت مائیه را ترک کرده اید در حالی که علم نداشتید این آب نجس است. احتیاط در ترک احتیاط است. موارد کثیره ای هست که حد فاصل بین 1200 رطل عراقی و مدنی است که اگر بخواهید از اینها اجتناب کنید و آب منحصر در این موارد بود احتیاط کردن، خلاف احتیاط است. بنابراین از طهارت مائیه دست برداشته اید و با تیمم نماز خوانده اید یا طهارت خبثیه را طرح کرده اید.

ما وقتی دلیل مشهور را بیان کردیم گفتیم یکی از ادله مشهور اصل بود و بیان شد اصل نمی تواند مراد متکلم را مشخص کند چرا که اصل عملی کاربردش این است که تکلیف را در مقام عمل مشخص می کند نه اینکه رفع اجمال عبارت حدیث کند پس هیچکدام از طرفین نمی توانند به اصل تمسک کنند.

دلیل دیگر این است که گفته اند امام اهل مدینه است و وقتی امام می گویند «رطل» مراد رطل مدنی است. در جواب می گوییم متکلم حکیم است و غرضش تفهیم مخاطب است حال اگر به کسی گفتید 1200 رطل، کر است، اگر متکلم اصطلاحی داشته باشد و مخاطب اصطلاح دیگری داشته باشد باید به اصطلاح مخاطب تبدیل کند. حکیم باید به گونه ای بگوید که مخاطب متوجه شود.

ایشان می فرماید آب اگر بخواهد با ملاقات نجس، منفعل نشود باید کر باشد حال اگر شک داشته باشیم که به این حد رسیده یا نه؟ استصحاب عدم بلوغ آن حد می کنیم. شک در تحقق شرط عدم انفعال داریم و اصل، عدم آن شرط است.

در کتاب «غایه التعدیل فی معرفه الاوزان و المکاییل اثر حیدرقلی سردارکابلی» رطل عراقی و مکی و مدنی توضیح داده شده است بعد کر را مطرح کرده است. ایشان کر را به وزن بیان کرده است که چند کیلو و رطل و ... می باشد.