موضوع: راجع به رکوع و سجود و جلوس

راجع به رکوع و سجود و جلوس و این چیز ها که در صورت اختیار باید چه کرد و در صورت اضطرار باید چه کرد.

وقتی اختیار باشد، باید قیام و سجود و رکوع را انجام داد و وقتی در حال اضطرار است، آنوقت تنزل می کند به جلوس.

اگر آن هم نمی شود به پهلوی راست و به پهلوی چپ و بعد هم مستلقیا.

تمام روایاتی که در باب قیام داریم، دلیل هستند و ... یک روایت محسنه اینجا آوردیم که می فرماید اول ایستاده باید انجام دهد و اگر نمی تواند بیاستد، به پهلوی راست رو به قبله بخوابد و اگر این هم نمی تواند به پهلوی چپ رو به قبله بخوابد و اگر این هم نمی تواند به پشت بیافتد و پا به قبله مثل کسی که در حال احتضار است و در حال جان کندن است، با ایما و اشاره بخواند.

صورت اش به طرف قبله باشد و مقابل قبله باشد.

برای رکوع و سجود به اشاره چشم و ایما می خواند، برای سجده چشمش را بیشتر روی هم بگذارد تا برای رکوع.

وسائل باب اول من ابواب القیام حدیث 15

روایت دیگری مرسله است که ... ایستاده نماز بخواند و اگر نمی تواند بیاستد بشیند و اگر نمی تواند بشیند بخوابد.

دیگر پهلو را ندارد ولی باید با توجه به مجموعه روایات، ترتیب را حفظ کنیم.

اول جلوس و بهو پهلو ها و بعد دراز کشیدن.

تکبیر نماز می گوید سپس قرائت می کند و اگر خواست رکوع برود چشمش را ببندد و تسبیح بگوید.

زمانی که تسبیح را گفت چشمش را باز کند.

باز کردن چشم علامت بلند شدن از رکوع است.

برای سجده هم چشمش را ببندد و تسبیح بگوید و تسبیح که گفت چشمش را باز کند و چشمش را که باز می کند یعنی از سجده بلند شده است.

سپس تشهد می گوید و سلام را راوی انداخته است.

آدرس وسائل همان باب حدیث 13

0.1- بررسی روایات

چرا در برخی روایات درباره پهلو نداریم ولی بقیه مرانب را داریم یا برخی چیز ها را نداریم.

علت آن چیست؟

صاحب جواهر می فرماید ... از جلوس به استقلا دارد و پهلو ندارد، اینگونه روایات را باید حمل بر تقیه کرد.

یا اصلا طرح کنیم اگر نتوانیم این روایات را طوری تفسیر کنیم که پهلو را بیاوریم باید طرحش کنیم به دلیل موافقت با معظم فقها.

در غنیه و منتهی علامه و معتبر و خلاف شیخ طوسی ادعای اجماع شده است.

پس مساله پهلو خوابیدن هم اجماعی است و با احتیاط هم سازگار است و مرسله فقیه هم دلالت دارد بر این مطلب که اول خواندیم.

جلد نهم جواهر ص 264

علت تقیه این است که اول جلوس و بعد استلقا و پهلو خوابیدن را ندارند.

پس روایاتی که به پهلو خوابیدن راست و چپ را ندارند، حمل بر تقیه می شود.

مقتضای احتیاط هم این است که پهلو خوابیدن را بر دراز کشیدن مقدم کرد.

روایت دیگر ... من می خواهم چشمم را باز نگه دارم، امام گفت همین کار را بکن که معلوم است مساله تقیه است.

اهل سنت می گویند به پشت بیافتد یک روز و حتی ایستاده هم نمی گویند.

امام فرمود همین کار را بکنید که این تقیه است.

آدرس روایت وسائل باب اول از ابواب قیام حدیث 12

بحث بر سر اجماعی است که هم در کلام صاحب جواهر آمده و هم در منظومه علامه طباطبایی آمده است.

ایشان هم به این اجماع اشاره کرده است.

نماز های مستحبی هم همینطور است.

در فرض سعه اجماعی است که باید اینها را رعایت کرد.

ایشان ادعای اجماع کردند و صاحب جواهر گفت ... ادعای اجماع کرد؛ یعنی اجماع منقول.

اینجا آقای حکیم به هر دو عزیز ایراد می گیرد و عبارت ایشان این است ... عمده دلیل هم اجماع است.

جلد 6 مستمسک ص 89

ناقلان اجماع عظمت دارند؛ اما این اجماع خالی از اشکال نیست؛ زیرا در مستحبات هم اگر این مراتب جاری باشد ولی اجماع نداریم.

مشهور می گویند در جلسه استراحت، استقرار لازم نیست.

جلسه استراحت بعد سجود و قبل قیام است که جلسه استراحت است.

برخی می گویند واجب است و برخی می گویند واجب نیست.

چطور به نقل این اجماع وثوق پیدا کنیم و در همه جا شرط نیست طمئنینه.

حتی این طمئنینه که در واجبات هم لازم نیست چطور بیان می شود که در مستحبات واجب است؟

ایشان منصفانه آخر برخورد می کند و باید مراجعه و تامل کنیم.

عدم الوجدان لا یدل علی عدم الوجود.

مساله 23 بماند.