موضوع: وجوب جهر به قرائت در نماز جمعه

بحث در این بود که آیا در نماز جمعه، جهر به قرائت واجب است یا مستحب است.

برخی گفتند واجب است و برخی گفتند مستحب است.

روایات استحباب را خواندیم ... یا بگوییم مطلق است چون خیلی ظهور قطعی ندارد.

آنهایی که قائل به وجوب هستند دلیل شان این است که اول اینها می گویند که آن روایاتی که دلالت بر استحباب می کند ما اینها را حمل بر وجوب می کنیم به قرینه اجماع.

مثلا روایتی که دیروز خواندیم که ... امر است، امر هم ظهور در وجوب دارد.

یا ... یا صحیحه عمر بن یزید ... اینها ظهور در وجوب دارد؛ ولی قائلین به استحباب می گویند به قرینه اجماع، ما اینها را حمل بر استحباب می کنیم و اجماع را قرینه بر این می گیریم که این روایات، باید حمل بر استحباب بشود.

قرینه اجماع ... .

اما فرمایش مرحوم بروجرودی مقداری عجیب است؛ ایشان می فرماید که ... ما وجوب خود نماز جمعه را با خود فعل پیغمبر ثابت می کنیم و خصوصیات نماز جمعه را هم با فعل بنی اکرم ثابت می کنیم.

می گوییم نماز جمعه واجب است چون که پیغمبر، مداومت کرده بر نماز جمعه، پس معلوم می شود که واجب است.

سپس راجع به جهر و اخفات در قرائت شک می کنیم که آیا جهر باید باشد یا لازم نیست؛ می بینیم که رسول اکرم به جهر خوانده است؛ بنابراین از اینجا استفاده وجوب جهر در قرائت در نماز جمعه می کنیم.

هیچکس نگفته و نقل نکرده که پیامبر قرائت را در نماز جمعه به اخفات خوانده باشد.

پس از اینجا همچنان که اصل وجوب نماز جمعه را با فعل پیامبر، ثابت می کنیم، جهر در نماز جمعه را هم با فعل پیامبر ثابت می کنیم.

این استدلال ایشان است.

حالا همیشه که پیامبر به جهر خوانده، کشف وجوب می کنیم از اینجا.

ادرس : تبیان الصلاه جلد 5 ص 250-251

بیان شد که ... اصلا این قیاس، قیاس مع الفارق است؛ مگر ما وجوب نماز جمعه را به فعل پیامبر ثابت می کنیم.

دلیل داریم ... که امر در قرآن آمده است و نیازی نیست که وجوب نماز جمعه را از فعل پیامبر ثابت کنیم.

... به فرضی که پیامبر اکرم قرائت را به جهر خوانده باشد، این دلالت بر وجوب نمی کند؛ فعل اعم از وجوب و استحباب است.

بنابراین به این استدلال نمی شود اعتنا کرد.

جالب این است که این را در درس شان فرموده اند ولی در حاشیه عروه، ایشان بر متن عروه حاشیه نزده اند، یعنی همانطور که در متن عروه آمده که جهره به قرائت در نماز جمعه مستحب است، ایشان این را حاشیه نزده اند.

فقط مرحوم نائینی در عروه حاشیه دارند می گویند که ... احوط این است که نماز جمعه به جهر خوانده شود.

روایات را به قرینه اجماع، حمل بر استحباب کردیم پس.

0.1- جهر نماز ظهر روز جمعه

اما نماز ظهر روز جمعه چطور؟ نه خود نماز جمعه.

آیا جهر در قرائت نماز ظهر روز جمعه، نه نماز عصر هم ... نماز ظهر مورد بحث است که قرائت آن به جهر است یا به اخفات است.

امام می فرماید ... احتیاطی که قابل ترک نیست این است که نماز ظهر روز جمعه را به اخفات برگزار کنند.

مرحوم سید عروه می گوید اقوی این است که جهر مستحب است.

کسی مخالفت نکرده به جز امام و مرحوم آقای بروجردی که احوط اخفات است.

... کسانی که می گویند استحباب جهر، اقوی است، به نصوصی که امر به جهر کرده اند، استناد می کنند.

منها ... .

ادرس وسائل باب 73 حدیث اول

اینجا امر است ولی باید امر را حمل بر استحباب کنیم.

منها ... .

در سفر نماز ظهر را به جهر دو رکعت بخوانید.

آدرس همان آدرس حدیث 7.

منها ... .

صحیح عمران الحلبی ... .

آدرس همان آدرس حدیث اول

این دلالت بر رجحان ندارد و دلالت بر جواز دارد و از آن وجوب و استحباب در نمی آید.

منها ... .

رجحان آن معلوم نیست ولی جواز آن معلوم است.

آدرس همان آدرس حدیث سوم

خب این دو روایت اخیر که دلالت بر رجحان ندارد می شود به قرینه صحیحه محمد بن مسلم و خبر محمد بن مروان، حمل بر استحباب بکنیم.

در مقابل این رواباتی که بیان شد، رجحان یا جواز را بیان می کنند دو تا روایت داریم ... .

منها ... .

همانطوری که در غیر روز جمعه، انجام می دهید نماز ظهر را انجام بدهید ... .

پس قرائت به اخفات است و این مخالف با روایات دیگر است.

آدرس روایت همان باب حدیث 8.

منها ... .

آدرس همان حدیث نهم است

0.2- جمع بندی

صاحب وسائل مطلب را از شیخ طوسی نقل می کند که ... این برای حالت تقیه و خوف است و این حمل بر تقیه می شود.

این راجع به هر دو روایت بود که بیان شد ... .

پس اگر حمل بر تقیه کنیم، به آن روایات عمل می کنیم، رجحان جهر را در نماز ظهر روز جمعه ثابت می کنیم.

مرحوم بروجردی می فرماید عمل پیامبر را ملاک قرار می دهند.

در نماز جمعه پیامبر قرائت شان به جهر بوده و عمل پیامبر برای ما ثابت است؛ اما در نماز ظهر روز جمعه نمی دانیم پیامبر چکار کرده است که قرائت وی جهر یا اخفات بوده است.

می توانیم بگوییم مسلمانان بنای شان بر این بوده که نماز ظهر روز جمعه را آهسته بخوانند.

این عمل مسلمین است و اگر این خلاف بود باید معصوم این را بیان می کرد و دلیلی بر مخالفت نداریم؛ پس دلیلی بر مخالفت بر اخفات نداریم؛ پس معلوم می شود که نماز ظهر روز جمعه اولی اخفات است نه جهر.

فرمایش ایشان

تبیان الصلاه ج 5 ص 253-254

در حاشیه عروه هم گفتند که احوط اخفات است در نماز ظهر روز جمعه.

امام هم همین را می گویند که احوط اخفات است و احتیاط وجوبی است و باید رعایت کرد.

صاحب جواهر هم همین مسیر را طی کرده می فرماید ... در مورد نماز ظهر روز جمعه سزاوار نیست که احتیاط ترک شود و اخفات احتیاط است.

گرچه اقوی این است که جهر در نماز ظهر روز جمعه مطلقا مستحب است ولی احتیاط این است که به اخفات برگزار شود.

اقوی استحباب است موافقت با شیخ و فاضلین و غیر اینها است.

جلد 9 جواهر ص 371 و 372