1404/02/13
بسم الله الرحمن الرحیم
مسأله هجدهم: دیه افضاء «9»/فصل دوم: میزان و مقدار دیه /کتاب الدیات
موضوع: کتاب الدیات/فصل دوم: میزان و مقدار دیه /مسأله هجدهم: دیه افضاء «9»
حالت پنجم این است که افضاء شده، نابالغ و مکره باشد و افضاء به سبب مقاربت جنسی حاصل گردد؛ در این صورت مانند حالت اوّل، هم دیه ثابت می‌گردد به جهت افضاء و هم مهرالمثل به جهت دخول و اگر باکره بوده باشد، ارش بکارت نیز ثابت خواهد شد.
فائدة
قانون‌گذار در ابتدای بند الف از مادّه ۶۶۱ که درصدد بیان مواردی است که به واسطه افضای غیر همسر، ضمان ثابت می‌گردد، می‌فرماید: «هرگاه افضاء شده نابالغ یا مکره بوده و افضاء به سبب مقاربت باشد، علاوه بر مهرالمثل و دیه‌ی کامل زن، در صورت ازاله‌ی بکارت، اَرش البکاره نیز ثابت خواهد بود ...» و تعبیر به «نابالغ» به جهت اطلاق و به قرینه مقابله با عبارت «یا مکره بوده»، شامل نابالغ مکره و نابالغ غیر مکره می‌شود، کما این‌که عبارت «یا مکره بوده» نیز اطلاق داشته و شامل بالغ و نابالغ می‌شود. بنابراین مطابق قانون در حالت مذکور، هم دیه ثابت می‌گردد و هم مهرالمثل و هم ارش البکاره در صورتی که افضاء شونده، باکره بوده باشد.
همچنین قانون‌گذار در قالب مادّه ۶۵۸ می‌فرماید: «هرگاه ازاله‌ی بکارت غیرهمسر با مقاربت یا هر وسیله‌ی دیگری و بدون رضایت صورت گرفته باشد موجب ضمان مهرالمثل است» و این مادّه هم شامل بالغ می‌شود و هم نابالغ.
حالت ششم این است که افضاء شده، نابالغ و غیر مکره باشد و افضاء به سبب مقاربت جنسی حاصل گردد؛ در این صورت نیز مانند حالت اوّل و حالت پنجم، هم دیه ثابت می‌گردد به جهت افضاء و هم مهرالمثل به جهت دخول و اگر دختر باکره بوده باشد، ارش بکارت نیز ثابت خواهد شد و افضاء شونده چون نابالغ است، رضایت او کالعدم تلقّی شده و باعث سقوط مهریه نمی‌گردد، لذا قانون‌گذار بعد از ثبوت مهرالمثل در فرض ازاله بکارت در صورت اکراه غیر همسر در مادّه ۶۵۸، در تبصره دوّم این مادّه می‌فرماید: «رضایت دختر نابالغ یا مجنون یا مکرَهی که رضایت واقعی به زنا نداشته در حکم عدم رضایت است».
فائدة
همان‌طور که بیان شد، در ابتدای بند الف از ماده ۶۶۱ تعبیر به «نابالغ» به صورت مطلق آورده شده که هم شامل مکره می‌شود و هم شامل غیر مکره، لذا مطابق نظر قانون‌گذار در این حالت نیز، هم دیه ثابت می‌گردد به جهت افضاء و هم مهرالمثل به جهت مقاربت جنسی و دخول و هم ارش بکارت در صورت باکره بودن افضاء شونده، مگر این‌که مانند صاحب جواهر در فرضی که زن باکره است، سبب ثبوت مهرالمثل را ازاله بکارت قرار دهیم، نه دخول و مقاربت جنسی «کما مرّ بیانه و نقده».
