« فهرست دروس
درس خارج فقه استاد مهدی احدی‌

1404/02/30

بسم الله الرحمن الرحیم

فی احکام الحائض - ادامه مساله 41 چیزهایی که بر حائض مستحب است

 

موضوع: فی احکام الحائض - ادامه مساله 41 چیزهایی که بر حائض مستحب است

مستحب است زن حائض در اوقات نماز وضو بگیرد و در سر سجاده بنشیند و ذکر بگوید اما والد صدوق ره ابن بابویه ره فرمودند این کار واجب است لذا روایاتی که به ظاهر دلالت دلالت بر وجوب وضو می‌کرد را خواندیم دو روایت در جلسه قبل بیان شد

اما روایت سوم : صحیحه زید شحام که سمعت ابا عبدالله علیه السلام یقول ینبغی للحائض أن تتوضا عند وقت کل الصلاة ثم تستقبل القبلة و تذکر الله بمقدار ما تصلی .[1]

از جمله فعلیه ینبغی استفاده می شود که وضو واجب است لذا مرحوم آقای خویی ره می فرماید ینبغی ظهور در استحباب ندارد و ظهور در وجوب دارد و می فرماید ینبغی یعنی این عمل برای مکلف میسور است و حائض می تواند وضو بگیرد و در اوقات نماز بر روی سحاده بشیند و ذکر بگوید اما اینکه آیا ترک این وضو جایز است یا نه ؟ چنین دلالتی نداردچون اگر ترک وضو جایز باشد ینبغی به معنای یستحق است اما در اینجا یک قرینه داخلی و خارجی داریم که وضو مستحب است و قرینه خارجیه این است که این مساله از زمان صدر اسلام مساله مبتلا به بوده و اگر وضو واجب بود بین مومنین مطرح می شد و چنین چیزی واقع نشده است اما قرینه داخلی این است که وضو در اوقات نماز برای زنان پاک واجب نیست چه رسد برای اینکه برای حائض واجب باشد در صورتی که حائض اشد از پاک نیست بلکه برعکس است

نظر استاد : ینبغی ظهور در استحباب دارد چون ینبغی به معنای جواز به معنی الاعم است و لا ینبغی هم به معنای عدم جواز به معنی الاعم است و جواز به معنی الاعم شامل مستحب هم می شود و عدم جواز به معنی الاعم شامل مکروه هم می شود

فرع سوم : مستحب است حائض در اوقات نماز بر روی مصلی خودش بشیند که دو نکته بیان می شود

نکته اول : اصل استحباب ثابت شده است لذا فقها هم به این مطلب فتوا داده اند

نکته دوم : فی مصلٰها قید است یعنی هر نقطه ای از منزل ننشیند بلکه استحباب در جایی است که همان جایی که نماز می خواند بنشیند و فقها در اینجا دو دسته شده اند مثل سید ره در متن که قائل به قید شده اند و برخی نپذیرفته اند و گفته اند یک گوشه ای بشیند و حضرت امام ره فرمودند در محل پاکی بشیند و از آنجایی که اکثرا در منزل مصلی خاصی ندارند اگر بخواهیم حکم را مقید کنیم باید حمل بر فرد نادر کنیم و چنین حملی جایز نیست پس منظور از این استحباب این است که زن در اوقات نماز به هیأت نمازگزار باشد و اشاره ای به جای خاصی ندارد

فرع چهارم : مستحب است اشتغال به اذکار داشته باشد و این اذکار را روی قبله بگوید اما رو به قبله بودن مستفاد از صحیحه زید شحام و همچنین از صحیحه معاویة بن عمار و همینطور در ادامه روایات آمده که مشغول به تسبیح و تحمید بشود

سوال : آیا صلوات فرستادن مستحب است یا نه ؟ صلوات از مصادیق دعا نیست و داخل در تسبیح و تحمید نیست و داخل در مطلق الذکر است لذا می توان به عنوان ذکر وارد آن صحیحه بکنیم که فرمود فتذکر الله یعنی ذکر خدا به عنوان مطلق الذکر شمول این حدیث می‌شود

سوال : آیا قرائت قرآن مستحب است یا نه ؟ صحیحه معاویة بن عمار اشاره داشت که قرآن بخواند درباره زن حائض دو دسته روایات هست که یک دسته قرائت قرآن را برای زن حائض جایز ندانستند که گفتیم مکروه است اما سور عزائم حرام است اما دسته دوم دارد که در اوقات صلاة می‌تواند قرآن بخواند زمانی که در مصلی نشسته مثل صحیحه معاویه بن عمار لذا قاعده اطلاق و تقیید جاری می شود که بگوییم آن روایات عدم جواز منظورش در غیر اوقات صلاة است که جایز نیست ولی در اوقات صلاة جایز است و در غیر اوقات صلاة مکروه است

بهترین ذکر تسبیحات اربعه است و اولویت دارد و در برخی روایات آمده چون تسبیحات اربعه جامع بین تسبیح و تهلیل و تحمید است


[1] وسائل ج۲ ص۳۴۵ باب۴۰ ابواب حیض ح۴.
logo