موضوع: فی احکام الحائض - یازدهمین حکم از احکام حائض - در وجوب قضاء آنچه از روزه که در حال حیض فوت شده

بحث در این بود که اگر زنی نذر روزه کند و در همان زمان ادای نذر حیض شود نباید روزه بگیرد اما آیا قضای روزه آن واحب است یانه ؟

ممکن است از برخی از روایات صحیح السند استفاده شود که قضای روزه فوق واجب است و شاید اقوی دلیل بر وجوب قضا باشد مثل روایاتی که در باب صیام نذری سفر وارد شده است که روزه در سفر باطل و حرام است اما اگر نذر کند روزه او باطل نیست حال اگر نذر کرد و روزه نگرفت قضای آن واجب است بدلیل روایات معتبر مثل صحیحه علی بن مهزیار که به امام عسگری علیه السلام نوشت که مردی نذر کرده که دائما روزهای جمعه را روزه بگیرد و آن روز عید فطر یا قربان یا ایام تشریع واقع شد یا مسافرت رفت یا مریض شد آیا نسبت به قضای روزه تکلیفی دارد یا نه ؟ حضرت فرمودند که خدا از او روزه در این ایام را برداشت اما بدل از آن روز باید روزه را بیاورد ،[1]

منها : صحیحه زراره که در باب نذر در سفر کربلا یا شهری غیر از شهر خودش معتکف شود و مریض شد و نتوانست روزه بگیرد فرمودند آن روزه ها را قضا بگیرد پس اگر حیض هم بشود باید قضای روزه را بگیرد پس روزه واحب به هر نحو ممکن اگر گرفته نشود چون واجب بوده باید قضای آن را بگیرد

جواب استاد : این روایات متعلق و مختص به باب نذر است و نص خاص است و باید متعلق نذر راجح باشد اما بحث ما در باب حیض است و قیاس به سفر نمی شود چون متعلق نذر رجحان ندارد چون برای حائض روزه مشروعیت ندارد و حرام است لذا قضای روزه نذری حائض واجب نیست چون قیاس باب نذر به باب حیض باطل است و وحدت سیاق ندارد

قول سوم : اژ شیخ انصاری ره تفصیل دادند که نذر اگر به روز خاصی تعلق گرفت مثلا پنج شنبه روزه می گیرم و در آن روز حیض شد باید روز دیگر قضا کند اما اگر به روز خاصی تعلق نگرفته قضا ندارد چون حیض کاشف از این است که نذر او باطل بوده است

توضیح ذلک : تارة متعلق نذر وقت شخصی است و اخری کلی و نوعی است که در صورت وقت شخصی اگر حیض شد قضا واجب نیست مثل روزه ماه رمضان که کل ماه مشخص است اما اگر کلی و نوعی بود کشف می شود که وقتی حیض شد این نذر باطل است چون روزه بر حائض مشروعیت ندارد

اشکال استاد : چه نذر نوعی یا شخصی باشد وقتی حیض شد کشف می شود که نذر باطل است چون حیض مشروعیت را بر می دارد اینکه شیخ انصاری ره تفصیل فوق را فرمود دلیل آن برای ما مشخص نیست فقط یک راه حل است و آن تعدد مطلوب است یعنی مطلوب این است که اگر این ایام نتوانستم روزه بگیرم غیر از آن بگیرم اینجا روز صحیح است اما این هم اینجا نیست چون روز خاصی را نذر کرده است

نظر استاد : روزه واجب زمانی که از دست برود اگر صدق فوت بکند باید قضا شود تارة وجوب روزه موقت است یعنی وقت خاصی دارد مثل روزه ای که به عنوان کفاره خواب نماز عشا وارد شده است که اگر کسی نماز مغرب را خواند و نماز عشا را خواب رفت و صبح بیدار شد در برخی روایات کفاره دارد که یک روزه را باید گرفت که اگر نگرفت باید قضا را بگیرد و اخری وجوب صیام بالعرض است مثل نذر کرده در سه روز در هر ماهی روزه بگیرد اینجا اگر تاخیر انداخت و وفای به نذر نکرد و بعد حیض شد اینجا قضای روزه واجب است اما اگر نذر کرد که روز پنجشنبه روزه بگیرد و حیض شد این حیض دلیل بر این است که نذر او مشروعیت ندارد لذا فوت صدق نمی کند پس هر کجا فوت صدق کرد آنجا باید رزوه را قضا کند لذا نظر استاد همان قول دوم که اقوی است می باشد

اما نمازهای یومیه زن حائض قضا ندارد و جای بحثی نیست چون هم مورد اجماع مسلمین است و هم نصوص متواتر است و هم در مورد زنان پیامبر آمده که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود به زنانش که در حیض نمازش قضا ندارد و کسی که شارعیت دارد می‌فرماید قضا ندارد

باقی می ماند اینکه نماز طواف قضا دارد یا نه ؟

نماز طواف در صورتی قابل تعقل است آنجایی که باطل انجام گرفته است مثلا طواف را ۵ دور انجام داده که باید طواف را دوباره انجام دهد و بعد نماز را دوباره بخواند ولی در جایی که زن حائض شود این نماز ندارد یا مثلا قبل یا وسط طواف حیض شود و باید سریعا بیرون رود و لذا طواف او کالعدم است و معمولا قضا متوقف بر ادا است و جایی که ادا هست قضا هست و طواف که ادا ندارد که قضا داشته باشد